Ο Δρ. Τάρεκ Μουστάφα Ραντουάν είναι μία από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες στις ...ελληνοαιγυπτιακές ακαδημαϊκές και πολιτιστικές σχέσεις. Με σπουδές στην ελληνική και λατινική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο του Καΐρου και διδακτορικό από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, η ακαδημαϊκή του πορεία είναι γεμάτη διακρίσεις και σημαντικές συμβολές στη μελέτη της ελληνικής γλώσσας, λογοτεχνίας και πολιτισμού.
Έχει διατελέσει πολιτιστικός ακόλουθος στην Πρεσβεία της Αιγύπτου στην Αθήνα και έχει λάβει τιμητικές διακρίσεις από το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, την Ελληνική Ακαδημία και άλλους σημαντικούς φορείς. Παράλληλα, το ερευνητικό του έργο επικεντρώνεται στην αλληλεπίδραση του ελληνικού και του ανατολικού κόσμου, καθώς και στην εικόνα της Αιγύπτου στην αρχαία ελληνική τραγωδία.
Στη συνέντευξη που ακολουθεί, ο Δρ. Ραντουάν μιλά για την εμπειρία του στην παράσταση, τη σημασία της ποίησης του Καβάφη και τις προκλήσεις του ρόλου του.
 |
| Η αφίσα της παράστασης |
Συνέντευξη, έρευνα: Γιώργος Δουμάνης
Πώς νιώθετε που συμμετέχετε σε μια θεατρική παράσταση για τον Καβάφη;
Δρ Τάρεκ: Είναι μεγάλη τιμή για μένα να συμμετέχω σε μια παράσταση αφιερωμένη στον Κωνσταντίνο Καβάφη. Ο Καβάφης είναι ένας ποιητής που δεν ανήκει μόνο στην Ελλάδα αλλά σε όλο τον κόσμο, και ιδιαίτερα στην Αίγυπτο. Η ποίησή του είναι γεμάτη ιστορία, φιλοσοφία και ανθρώπινα συναισθήματα που ξεπερνούν τα σύνορα και τον χρόνο.
Πώς αντιλαμβάνεστε τον ρόλο του αφηγητή σε ένα έργο που γεφυρώνει την ιστορία, την ποίηση και τη θεατρική αφήγηση;
Δρ Τάρεκ: Ο αφηγητής είναι η γέφυρα που συνδέει το κοινό με το παρελθόν, με τον Καβάφη, αλλά και με την ίδια την ψυχή του έργου. Δεν είναι απλώς ένας ουδέτερος αφηγητής, αλλά ένας συνοδοιπόρος που οδηγεί τον θεατή σε αυτό το ταξίδι μέσα από την ποίηση, τις σκέψεις και τις αναμνήσεις του Καβάφη.
Πόσο απαιτητικό είναι να αποδώσετε έναν ρόλο που δεν είναι υποκριτικός, αλλά περισσότερο συμβολικός;
Δρ Τάρεκ: Είναι πολύ διαφορετικό από την κλασική υποκριτική, γιατί εδώ δεν υποδύομαι έναν χαρακτήρα με συναισθηματικές μεταπτώσεις ή δράση, αλλά έναν αφηγητή που μεταφέρει την ουσία του Καβάφη. Το δύσκολο είναι να βρεθεί η ισορροπία: να υπάρχει συναίσθημα, αλλά χωρίς υπερβολές. Να είναι ζωντανή αφήγηση, αλλά χωρίς να γίνεται θεατρική υπερβολή.
Έχοντας βαθιά γνώση της ελληνικής γλώσσας και λογοτεχνίας, ποια είναι η γνώμη σας για τον Καβάφη;
Δρ Τάρεκ: Ο Καβάφης είναι μοναδικός. Η γλώσσα του είναι απλή και καθημερινή, αλλά με τεράστιο βάθος. Οι στίχοι του έχουν φιλοσοφική διάσταση, ιστορικές αναφορές και έναν εσωτερικό ρυθμό που σε κάνει να θέλεις να επιστρέφεις σε αυτούς ξανά και ξανά. Είναι ένας ποιητής που δεν μπορείς να περιορίσεις σε μια κατηγορία· είναι διαχρονικός.
Υπάρχει κάποιο ποίημα του Καβάφη που σας αγγίζει περισσότερο και γιατί;
Δρ Τάρεκ: Νομίζω πως το Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον είναι από τα πιο δυνατά του ποιήματα. Είναι ένα ποίημα για την αποδοχή της ήττας, για τη στιγμή που καταλαβαίνεις ότι ένας κύκλος κλείνει, αλλά πρέπει να κρατήσεις την αξιοπρέπειά σου. Με συγκινεί ιδιαίτερα, γιατί αυτή η αίσθηση είναι κάτι που βιώνει κάθε άνθρωπος στη ζωή του.
Πώς είναι η συνεργασία σας με τον Στέφανο Καρυδάκη, τον συγγραφέα και σκηνοθέτη του έργου;
Δρ Τάρεκ: Ο Στέφανος είναι ένας βαθιά σκεπτόμενος καλλιτέχνης, με μεγάλη αφοσίωση στο έργο του. Έχει μια ξεκάθαρη καλλιτεχνική ματιά, αλλά ταυτόχρονα αφήνει χώρο για διάλογο και δημιουργικότητα. Η συνεργασία μας είναι εξαιρετική, γιατί έχει έναν μοναδικό τρόπο να σε εμπνέει και να σε κάνει να νιώθεις κομμάτι του οράματός του.
Πιστεύετε ότι το έργο μπορεί να φέρει πιο κοντά την ελληνική και την αιγυπτιακή κοινότητα;
Δρ Τάρεκ: Ναι, απολύτως. Η ποίηση του Καβάφη είναι το κοινό μας έδαφος. Ήταν ένας Έλληνας που έζησε στην Αλεξάνδρεια, και τα έργα του είναι γεμάτα αναφορές σε αυτήν την πόλη. Μέσα από την παράσταση αυτή, Έλληνες και Αιγύπτιοι μπορούν να ξαναβρούν την κοινή τους ιστορία και να αισθανθούν ότι είναι μέρος ενός πολιτισμικού συνεχούς.
Ποια είναι η πρόκληση να αφηγείστε στα αραβικά μπροστά σε ένα μικτό κοινό;
Δρ Τάρεκ: Είναι μια πρόκληση, γιατί πρέπει να βρω τη σωστή ισορροπία. Η αραβική γλώσσα έχει μουσικότητα και ρυθμό που μπορεί να δώσει άλλη διάσταση στον λόγο. Όμως, ξέρω πως πολλοί από το κοινό θα είναι Έλληνες, οπότε πρέπει να βρω τον τρόπο η αφήγησή μου να είναι κατανοητή και να αγγίξει όλους, ανεξαρτήτως γλώσσας.
Τι σημαίνει προσωπικά για εσάς η συμμετοχή σας σε αυτήν την παράσταση;
Δρ Τάρεκ: Είναι κάτι πολύ ξεχωριστό. Όχι μόνο γιατί αγαπώ τον Καβάφη, αλλά γιατί είναι μια παράσταση που συνδέει τον ελληνικό και τον αιγυπτιακό κόσμο. Για μένα, είναι ένα ταξίδι σε έναν πολιτισμό που σέβομαι βαθιά, και ταυτόχρονα μια γέφυρα επικοινωνίας ανάμεσα σε δύο λαούς που έχουν κοινή ιστορία.
Αν ο Καβάφης μπορούσε να δει αυτή την παράσταση, τι νομίζετε ότι θα έλεγε;
Δρ Τάρεκ: Νομίζω πως θα χαμογελούσε με εκείνο το αινιγματικό, ήρεμο χαμόγελό του και θα έλεγε: «Δεν περίμενα ποτέ πως οι στίχοι μου θα με οδηγούσαν στη σκηνή. Αλλά… μήπως τελικά αυτή είναι η μοίρα της ποίησης; Να συνεχίζει να ταξιδεύει…»
Πείτε μας ένα χόμπι σας, εκτός από το θέατρο που κάνετε τώρα.
Δρ Τάρεκ: Μου αρέσει πολύ να διαβάζω ιστορικά βιβλία, ιδιαίτερα για την αρχαία Αίγυπτο και τον ελληνιστικό κόσμο. Η ιστορία με συναρπάζει, όπως ακριβώς και η λογοτεχνία.
Υπάρχει κάποιο Ελληνικό τραγούδι που ξεχωρίζετε;
Δρ Τάρεκ: Ναι, αγαπώ το τραγούδι Μη μου θυμώνεις μάτια μου. Έχει μια γλυκιά μελαγχολία, κάτι που μου θυμίζει πολύ την ατμόσφαιρα των ποιημάτων του Καβάφη.
Μία συμβουλή που θα δίνατε στα νέα παιδιά;
Δρ Τάρεκ: Να είναι περίεργα, να διαβάζουν, να ρωτούν, να ερευνούν. Ο κόσμος προχωράει μπροστά μόνο μέσα από τη γνώση και τη δημιουργικότητα. Και, πάνω απ’ όλα, να μην φοβούνται να εκφράσουν τον εαυτό τους
Δρ Τάρεκ: Είναι μεγάλη τιμή για μένα να συμμετέχω σε μια παράσταση αφιερωμένη στον Κωνσταντίνο Καβάφη. Ο Καβάφης είναι ένας ποιητής που δεν ανήκει μόνο στην Ελλάδα αλλά σε όλο τον κόσμο, και ιδιαίτερα στην Αίγυπτο. Η ποίησή του είναι γεμάτη ιστορία, φιλοσοφία και ανθρώπινα συναισθήματα που ξεπερνούν τα σύνορα και τον χρόνο.
Πώς αντιλαμβάνεστε τον ρόλο του αφηγητή σε ένα έργο που γεφυρώνει την ιστορία, την ποίηση και τη θεατρική αφήγηση;
Δρ Τάρεκ: Ο αφηγητής είναι η γέφυρα που συνδέει το κοινό με το παρελθόν, με τον Καβάφη, αλλά και με την ίδια την ψυχή του έργου. Δεν είναι απλώς ένας ουδέτερος αφηγητής, αλλά ένας συνοδοιπόρος που οδηγεί τον θεατή σε αυτό το ταξίδι μέσα από την ποίηση, τις σκέψεις και τις αναμνήσεις του Καβάφη.
Πόσο απαιτητικό είναι να αποδώσετε έναν ρόλο που δεν είναι υποκριτικός, αλλά περισσότερο συμβολικός;
Δρ Τάρεκ: Είναι πολύ διαφορετικό από την κλασική υποκριτική, γιατί εδώ δεν υποδύομαι έναν χαρακτήρα με συναισθηματικές μεταπτώσεις ή δράση, αλλά έναν αφηγητή που μεταφέρει την ουσία του Καβάφη. Το δύσκολο είναι να βρεθεί η ισορροπία: να υπάρχει συναίσθημα, αλλά χωρίς υπερβολές. Να είναι ζωντανή αφήγηση, αλλά χωρίς να γίνεται θεατρική υπερβολή.
Δρ Τάρεκ: Ο Καβάφης είναι μοναδικός. Η γλώσσα του είναι απλή και καθημερινή, αλλά με τεράστιο βάθος. Οι στίχοι του έχουν φιλοσοφική διάσταση, ιστορικές αναφορές και έναν εσωτερικό ρυθμό που σε κάνει να θέλεις να επιστρέφεις σε αυτούς ξανά και ξανά. Είναι ένας ποιητής που δεν μπορείς να περιορίσεις σε μια κατηγορία· είναι διαχρονικός.
Υπάρχει κάποιο ποίημα του Καβάφη που σας αγγίζει περισσότερο και γιατί;
Δρ Τάρεκ: Νομίζω πως το Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον είναι από τα πιο δυνατά του ποιήματα. Είναι ένα ποίημα για την αποδοχή της ήττας, για τη στιγμή που καταλαβαίνεις ότι ένας κύκλος κλείνει, αλλά πρέπει να κρατήσεις την αξιοπρέπειά σου. Με συγκινεί ιδιαίτερα, γιατί αυτή η αίσθηση είναι κάτι που βιώνει κάθε άνθρωπος στη ζωή του.
Πώς είναι η συνεργασία σας με τον Στέφανο Καρυδάκη, τον συγγραφέα και σκηνοθέτη του έργου;
Δρ Τάρεκ: Ο Στέφανος είναι ένας βαθιά σκεπτόμενος καλλιτέχνης, με μεγάλη αφοσίωση στο έργο του. Έχει μια ξεκάθαρη καλλιτεχνική ματιά, αλλά ταυτόχρονα αφήνει χώρο για διάλογο και δημιουργικότητα. Η συνεργασία μας είναι εξαιρετική, γιατί έχει έναν μοναδικό τρόπο να σε εμπνέει και να σε κάνει να νιώθεις κομμάτι του οράματός του.
Πιστεύετε ότι το έργο μπορεί να φέρει πιο κοντά την ελληνική και την αιγυπτιακή κοινότητα;
Δρ Τάρεκ: Ναι, απολύτως. Η ποίηση του Καβάφη είναι το κοινό μας έδαφος. Ήταν ένας Έλληνας που έζησε στην Αλεξάνδρεια, και τα έργα του είναι γεμάτα αναφορές σε αυτήν την πόλη. Μέσα από την παράσταση αυτή, Έλληνες και Αιγύπτιοι μπορούν να ξαναβρούν την κοινή τους ιστορία και να αισθανθούν ότι είναι μέρος ενός πολιτισμικού συνεχούς.
Ποια είναι η πρόκληση να αφηγείστε στα αραβικά μπροστά σε ένα μικτό κοινό;
Δρ Τάρεκ: Είναι μια πρόκληση, γιατί πρέπει να βρω τη σωστή ισορροπία. Η αραβική γλώσσα έχει μουσικότητα και ρυθμό που μπορεί να δώσει άλλη διάσταση στον λόγο. Όμως, ξέρω πως πολλοί από το κοινό θα είναι Έλληνες, οπότε πρέπει να βρω τον τρόπο η αφήγησή μου να είναι κατανοητή και να αγγίξει όλους, ανεξαρτήτως γλώσσας.
Τι σημαίνει προσωπικά για εσάς η συμμετοχή σας σε αυτήν την παράσταση;
Δρ Τάρεκ: Είναι κάτι πολύ ξεχωριστό. Όχι μόνο γιατί αγαπώ τον Καβάφη, αλλά γιατί είναι μια παράσταση που συνδέει τον ελληνικό και τον αιγυπτιακό κόσμο. Για μένα, είναι ένα ταξίδι σε έναν πολιτισμό που σέβομαι βαθιά, και ταυτόχρονα μια γέφυρα επικοινωνίας ανάμεσα σε δύο λαούς που έχουν κοινή ιστορία.
Αν ο Καβάφης μπορούσε να δει αυτή την παράσταση, τι νομίζετε ότι θα έλεγε;
Δρ Τάρεκ: Νομίζω πως θα χαμογελούσε με εκείνο το αινιγματικό, ήρεμο χαμόγελό του και θα έλεγε: «Δεν περίμενα ποτέ πως οι στίχοι μου θα με οδηγούσαν στη σκηνή. Αλλά… μήπως τελικά αυτή είναι η μοίρα της ποίησης; Να συνεχίζει να ταξιδεύει…»
Πείτε μας ένα χόμπι σας, εκτός από το θέατρο που κάνετε τώρα.
Δρ Τάρεκ: Μου αρέσει πολύ να διαβάζω ιστορικά βιβλία, ιδιαίτερα για την αρχαία Αίγυπτο και τον ελληνιστικό κόσμο. Η ιστορία με συναρπάζει, όπως ακριβώς και η λογοτεχνία.
Υπάρχει κάποιο Ελληνικό τραγούδι που ξεχωρίζετε;
Δρ Τάρεκ: Ναι, αγαπώ το τραγούδι Μη μου θυμώνεις μάτια μου. Έχει μια γλυκιά μελαγχολία, κάτι που μου θυμίζει πολύ την ατμόσφαιρα των ποιημάτων του Καβάφη.
Μία συμβουλή που θα δίνατε στα νέα παιδιά;
Δρ Τάρεκ: Να είναι περίεργα, να διαβάζουν, να ρωτούν, να ερευνούν. Ο κόσμος προχωράει μπροστά μόνο μέσα από τη γνώση και τη δημιουργικότητα. Και, πάνω απ’ όλα, να μην φοβούνται να εκφράσουν τον εαυτό τους
Σας ευχαριστούμε για τον χρόνο σας και σας ευχόμαστε κάθε επιτυχία
Δρ Τάρεκ: Και εγώ σας ευχαριστώ θερμώς αγαπητέ.
Η παράσταση θα κάνει πρεμιέρα στην Αλεξάνδρεια στις 22 Μαρτίου και ώρα 21:30 στο θέατρο Ιουλίας Σαλβάγου και στο Κάιρο στις 24 Μαρτίου την ίδια ώρα στο θέατρο της Αμπετείου σχολής
