Συνέντευξη με τον Νταμιέν Ντεσάν (Damien Dessane). Συγγραφέα του βιβλίου του: Star Wars Decrypted / Ο Πόλεμος των Άστρων Αποκρυπτογραφείται

Γνωρίζουμε πως η Ελληνική Επανάσταση έχει γίνει αρκετά δημοφιλής στις ΗΠΑ. Ειδικά τα τελευταία χρόνια εορτάζεται και σε ...
θεσμικό επίπεδο με δεξίωση στον Λευκόν Οίκο. Οι ελληνοαμερικανικές κοινότητες και οι συσχετισμοί της Ελληνικής με την Αμερικανική Επανάσταση -και οι δύο ήταν Αγώνες Ανεξαρτησίας- έπαιξαν σπουδαίο ρόλο σε αυτό. 



Από την άλλη, για να γίνει τότε και για να πετύχει η Ελληνική Επανάσταση, έπαιξαν σοβαρό ρόλο δύο τουλάχιστον φαινόμενα του Καιρού στη δυτική Ευρώπη. Το ένα είναι ο Γαλλικός Διαφωτισμός που εξελίχθηκε σε Ευρωπαϊκό και του οποίου απότοκος είναι και ο Νεοελληνικός. Το άλλο είναι το κύμα του φιλελληνισμού, που σχετίζεται σίγουρα και με την ανακάλυψη της αρχαίας ελληνικής παιδείας από τους Διαφωτιστές ως βαθύτερης ρίζας του Δυτικού Ευρωπαϊκού πολιτισμού.       

Ο Νταμιέν Ντεσάν είναι Γάλλος που κατοικεί στη Μικρά Ασία και λίγο πιο πριν είχε κατοικήσει στην Κωνσταντινούπολη. Ως νεαρός φοιτητής είχε γνωριστεί στενά με Έλληνες και Τούρκους συμφοιτητές του. Είχε από τότε τη ρομαντική διάθεση και τη φιλομάθεια να γνωρίσει τις αρχαιοελληνικές ρίζες του Ευρωπαϊκού πολιτισμού και γνώριζε πως τέτοιες υπάρχουν και στα εδάφη του σημερινού κράτους της Τουρκίας. Ενδιαφερόταν ακόμη και για την παρουσία του Χριστιανισμού -σύγχρονη και παλαιότερη- στα εδάφη της Τουρκίας. Ο γάμος του με Τουρκάλα του έδωσε την αφορμή να κατοικήσει στην Τουρκία. Έκτοτε ένα από τα χόμπυ του είναι η προσωπική-ερασιτεχνική έρευνα για τους ελληνικούς πολιτισμούς εκεί. (Σημειώνουμε ότι στην περίοδο που ήταν μεταπτυχιακός φοιτητής, είχε διεξάγει το πειραματικό μέρος της διπλωματικής του εργασίας στην Ελλάδα.)

Ως γνώστης της σειράς Star Wars, των ελληνικών και των τουρκικών πραγμάτων, παρατήρησε πολλές ομοιότητες και συσχετισμούς της σειράς αυτής με την Ελληνική Επανάσταση, συμπεριλαμβανομένων Ελλήνων και Τούρκων (Οθωμανών) πρωταγωνιστών. Αντιλαμβανόμενος την ελληνική καταγωγή εκ του ονόματος του σεναριογράφου της σειράς Τζωρτζ Λούκας, μελέτησε περισσότερο το θέμα του και εξέδωσε το παρόν ηλεκτρονικό βιβλίο.

Ο τρόπος σκέψης και οι εν γένει μελέτες του για την Ελληνική Επανάσταση μας ενδιαφέρουν ακόμη περισσότερο, αφού σύντομα θα κυκλοφορήσει και άλλο βιβλίο του για την Ελληνική Ακαδημία που υπήρξε στο Αϊβαλί (Κυδωνιές) στις παραμονές του 1821. Έτσι του πήραμε τη συνέντευξη αυτήν για το βιβλίο του Star Wars Decrypted.    

Ο Damien Dessane (Νταμιέν Ντεσάν) γεννήθηκε στο Argenteuil (Αρζεντέιγ) στα βόρεια προάστια του Παρισιού. Σπούδασε Γεωπονία για την Τροπική Γεωργία στη Γαλλία και έκανε μεταπτυχιακό Οικολογικής Γεωργίας στην Ολλανδία. Εργάστηκε στη Μαδαγασκάρη για την πιστοποίηση βιολογικών προϊόντων βανίλιας και κακάο. Εν συνεχεία εγκαταστάθηκε στην Τουρκία, κατ' αρχάς στην Κωνσταντινούπολη, όπου εργάστηκε σε Ευρωπαϊκά Προγράμματα σχετιζὀμενα με τη βιολογική γεωργία, κατόπιν στο Αϊβαλί όπου και άνοιξε το Midi Café Bistrot το 2016. Η καφετέρια αυτή του έδωσε την ευκαιρία να διοργανώσει πολιτιστικά και κοινωνικά δρώμενα (όπως τα café-philo) και να διεξαγάγει έρευνες για την περιοχή: ιστορία, τέχνη, πνευματική ζωή και τρόπο ζωής. 

Ακολουθεί η συνέντευξη με τον Νταμιέν Ντεσάν (Damien Dessane) με την ευκαιρία του βιβλίου του: Star Wars Decrypted / Ο Πόλεμος των Άστρων Αποκρυπτογραφείται

Μετάφραση: Αριστομένης Γιαννακόπουλος

1) Πώς ενδιαφερθήκατε για αυτό το θέμα; 

Damien Dessane

Πάντοτε με ενδιέφερε η σύνδεση μεταξύ της ελληνικής ιστορίας και των αφηγήσεων, των θρύλων, ακόμη και της ελληνικής μυθολογίας. Πέρυσι έψαξα για παραδείγματα έργων φαντασίας (μυθιστορήματα, πίνακες ζωγραφικής, θεατρικά και κινηματογραφικά) κυρίως ευρωπαϊκών, που να δείχνουν τον Τούρκο ως εχθρική μορφή, που να εκφράζει τη σκληρότητα και κατά κάποιον τρόπο την απειλή. Σε πολλούς πίνακες του Ιερώνυμου Μπος μπορούμε να δούμε την οθωμανική σημαία (ημισέληνο σε κόκκινο φόντο) ως αγγελία κινδύνου. Στο έργο του Ρακίνα «Μπαζαζέ», η σκληρότητα των Σουλτάνων είναι κραυγαλέα. Στον «Άρχοντα των δαχτυλιδιών» του J.R.R. Tolkien, εάν τοποθετήσουμε το χάρτη που σχεδίασε ο συγγραφέας ο ίδιος πάνω στο χάρτη της Ευρώπης, η Τουρκία βρίσκεται μέσα στην καταραμένη χώρα του Μόρντορ. Η σύνδεση ανάμεσα στον Πόλεμο των Άστρων και ειδικά τον Νταρθ Βέιντερ και την Οθωμανική Αυτοκρατορία σίγουρα υπήρχε αλλά δεν κατάφερνα να την προσδιορίσω επακριβώς. 

2) Πώς βρήκατε τη σύνδεση μεταξύ του Πολέμου των Άστρων και της Ελληνικής Επανάστασης του 1821; 

Ερευνώντας την Ιστορία της Ακαδημίας που λειτούργησε μεταξύ 1803 και 1821 στο Αϊβαλί (η αρχαία του ονομασία είναι Κυδωνιές), την πόλη όπου κατοικώ, ενέσκηψα πιο ειδικά στη ζωή ενός εκ των καθηγητών της: Θεόφιλος Καΐρης. Αυτός ο λαμπρός μελετητής και θεολόγος ίδρυσε τη δική του θρησκεία, τη Θεοσέβεια, που θα του επιφέρει ένα τραγικό τέλος το 1853 στη φυλακή της νήσου Σύρου. Αυτή η θρησκεία μοιάζει στις άλλες νέες πνευματικές ιδέες του 19ου αιώνα: θετικισμός (Αύγουστος Κοντ) ή Σιμωνισμός. Η Θεοσέβεια είναι μια μορφή ηθικού Θεϊσμού που ιδρύει την πίστη της σε έναν συμπαντικό Θεό, την Επιστήμη και τον Άνθρωπο. Η σύλληψη του Ένυλου, ρευστού που είναι υπεύθυνο για την αλληλεπίδραση μεταξύ αντικειμένων, παρόν μέσα στο σώμα, με έκανε να σκεφτώ για τα μιντιχλώρια της θρησκείας των Τζεντάι. Η ουσία αυτή επιτρέπει να καταλάβουμε τη θεωρία της Δυνάμεως και την έκφραση: Η Δύναμη μαζί σας ! (Γαλλικά: Que la Force soit avec vous !) 

3) Ποια πρόσωπα της ταινίας αναγνωρίσατε πρώτα;

Γνωρίζοντας πως η ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως έχει επηρεάσει τον Τζωρτζ Λούκας για το σενάριο του Πολέμου των Άστρων, ξεκίνησα κάνοντας έρευνες για τον βασικό ήρωα: τον Λιουκ Σκάιγουοκερ. Ένας νέος και φλογερός στρατιωτικός που έχει χάσει ένα χέρι και πυροδοτεί την εξέγερση ενάντια στην Αυτοκρατορία; Φυσικά πρόκειται για τον Αλέξανδρο Υψηλάντη (το επώνυμο σημαίνει υψηλές πεδιάδες). Τα άλλα φανταστικά πρόσωπα, κάποια πιο δύσκολα από άλλα, μπόρεσα να τα συνδέσω με το ιστορικό τους αντίστοιχο: Γιόντα, Τσουμπάκα, R2D2, C6PO (και όχι C3PO), Χαν Σόλο, Πριγκίπισσα Λέια, Όμπι-Ουάν Κενόμπι και άλλα. Δεν μπορώ να τα εξηγήσω όλα εδώ, το βιβλίο δίνει περισσότερα στοιχεία και οπτικές συγκρίσεις. 

4) Ποια ήταν η πιο εκπληκτική σύγκριση;

Καθώς είμαι Γάλλος, η πιο μεγάλη μου έκπληξη ήταν που διέκρινα ότι ο Νταρθ Βέιντερ είναι πολύπλοκη προσωπικότητα, σίγουρα ο ρόλος του πιο γοητευτικού κακού που υπάρχει, ο οποίος αναφέρεται εν μέρει σε Οθωμανούς Πασάδες αλλά και στον Ναπολέοντα Βοναπάρτη. Οφείλω να πω πως το να καταλαβαίνω πως ένας από τους χειρότερους των φανταστικών κακών συνδέεται με έναν από τους πιο μεγάλους άνδρες της χώρας μου ήταν ένα σοκ. Ωστόσο αυτό μου επέτρεψε να αναγνωρίσω καλύτερα την πολυπλοκότητα της πατρικής φιγούρας. Κατά κάποιον τρόπο, η εκτίμησή μου για την ταινία ενισχύθηκε‧ στην πραγματικότητα ο Τζωρτζ Λούκας ξεπερνά το Μανιχαϊσμό του χωρισμού της Δύναμης μεταξύ της σκοτεινής και της φωτεινής πλευράς μη συνδέοντάς τες κατά γράμμα με το χωρισμό μεταξύ Ισλάμ και Χριστιανισμού αλλά περισσότερο μεταξύ απολυταρχισμού και ουμανισμού ή ακόμη περισσότερο μεταξύ σκοταδισμού και Διαφωτισμού. Η συγγραφή του βιβλίου αυτού του οποίου το θέμα μπορεί να φαίνεται μάταιο με έκανε να ανακαλύψω πλευρές της ιστορίας της χώρας όπου γεννήθηκα: της Γαλλίας, καθώς και του γεωγραφικού χώρου όπου κατοικώ: το Αρχιπέλαγος του Αιγαίου. Τα γραπτά συμπατριωτών μου για την περιοχή αυτήν, με βοήθησαν στις έρευνές μου: Αμπρουάζ Φερμέν-Ντιντό, Πουκεβίλ, Ραφφενέλ, Σατωμπριάν, ο υποκόμης του Μαρκέλλου και άλλοι. Οφείλω επίσης να αναφέρω τον Αδαμάντιο Κοραή, εμπνευστή της ελληνικής απελευθέρωσης, ο οποίος έγραφε στα γαλλικά.

5) Τι μαθαίνουμε για τις ταινίες; 

Το έπος του Πολέμου των Άστρων με 9 ταινίες και εκατομμύρια θαυμαστές σε όλον τον κόσμο είναι μια σύγχρονη μυθολογία με τους ήρωές της, τα ήθη της και ακόμη με κάποια πνευματικότητα: ο Τζενταϊσμός είναι αναγνωρισμένη θρησκεία στις Ηνωμένες Πολιτείες, κατά την απογραφή πληθυσμού οι άνθρωποι που δηλώνουν πιστοί σε αυτήν τη θρησκεία πλησιάζουν το 1% (Αγγλία, Νέα Ζηλανδία κλπ). Το βιβλίο, διαφωτίζοντας τις επιρροές των ταινιών, φέρνει τον αναγνώστη σε θέση να καταλάβει καλύτερα τα κίνητρα των προσώπων, τη σημασία της συμπεριφοράς τους και των γεγονότων. Επιπλέον, με το να είναι κεντρικό θέμα των ταινιών η σχέση μεταξύ υποτέλειας και χειραφέτησης, το βιβλίο εξερευνά τις σχέσεις πατέρα-υιού: ανάμεσα στην Αυτοκρατορία και τους Εξεγερθέντες, ανάμεσα στους πνευματικούς πατέρες και τους Πάνταβαν και φυσικά μεταξύ των Νταρθ Βέιντερ και Λιουκ Σκάιγουοκερ. 

6) Τι μαθαίνουμε για την Ελληνική Επανάσταση;

Το «Star Wars Decrypted» μπορεί να επιτρέψει σε εκείνους που δε γνωρίζουν την ιστορία του πολέμου της ελληνικής ανεξαρτησίας του 1821 (το προσεχές έτος θα είναι η επέτειος των διακοσίων ετών αυτού) να καταλάβουν τι άθλος ήταν για τον ελληνικό λαό που είχε υπάρξει διαιρεμένος από αιώνες υποδουλώσεως στην Οθωμανική εξουσία, να ανοικοδομήσει την εθνική του ταυτότητα χάρη στην παιδεία (το βιβλίο μου για την Ακαδημία Κυδωνιών/Αϊβαλί εξερευνά περισσότερο το θέμα αυτό). Η γενναιότητα του ελληνικού λαού, που ήταν αγνοημένος από τις Ευρωπαϊκές Δυνάμεις, χωρίς υλικά ή χρηματικά μέσα, του επέτρεψε να αντισταθεί σε έναν στρατό του οποίου το πεζικό ήταν το πιο φημισμένο της Ευρώπης. Μόνο κάποιοι ρομαντικοί όπως ο Λόρδος Βύρων, ανεξάρτητοι αξιωματικοί όπως ο Συνταγματάρχης Φαμπβιέ, κάποιοι φιλέλληνες στην Ευρώπη υποστήριξαν την ελληνική εξέγερση. Το κλειδί της επιτυχίας του πρώτου αντι-αποικιοκρατικού πολέμου ήταν η θέληση ενός φωτισμένου λαού να ζήσει ελεύθερα ή να πεθάνει: Ελευθερία ή Θάνατος!