30 Οκτ 2019

Σαν σήμερα: Ο Όρσον Γουέλς πείθει τους Αμερικανούς πως δέχονται επίθεση από Αρειανούς - Η ραδιοφωνική εκπομπή που προκάλεσε υστερία


Το 1938, ακόμα η τηλεόραση δεν ήταν το πιο δημοφιλές μέσο. Τότε, το ραδιόφωνο ήταν η κύρια πηγή πληροφόρησης αλλά και ...
ψυχαγωγίας του κοινού. Στις 30 Οκτωβρίου εκείνου του έτους, ο θρυλικός σκηνοθέτης Όρσον Γουέλς κατάφερε, χωρίς να το θέλει, να πείσει το αμερικανικό κοινό, πως η Γη δέχεται επίθεση από Αρειανούς. Για να γίνει βέβαια αυτό, έπρεπε να συμβούν μια σειρά από τυχαία γεγονότα...




Τότε ο Γουέλς ήταν 23 ετών. Ακόμα βρισκόταν στην καλλιτεχνική του αρχή και του ζητήθηκε να διασκευάσει μέσω του ραδιοφώνου το μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας «Ο πόλεμος των κόσμων», του συγγραφέα Χέρμπερτ Τζορτζ Γουέλς. Ήταν ένα από τα πρώτα μυθιστορήματα που περιέγραφε μια σύγκρουση ανθρώπων και εξωγήινων.

Η εκπομπή ήταν προγραμματισμένη για τις 8 το βράδυ στο CBS. Ο Γουέλς ανακοίνωσε την παράσταση και τους τίτλους της. Όμως έτυχε εκείνη την ώρα, η μεγαλύτερη μερίδα του κοινού να έχει συντονιστεί στο αντίπαλο NBC, για να ακούσουν τον εγγαστρίμυθο Έντγκαρ Μπέργκεν.

12 λεπτά μετά τις 8, η κωμική εκπομπή του Μπέργκεν τελείωσε. Οι ακροατές γύρισαν στο CBS, όπου ήδη εξελισσόταν η παράσταση του Γουέλς, που είχε την μορφή δελτίου ειδήσεων! Εκείνη την ώρα, ο παρουσιαστής έλεγε τον καιρό. Αργότερα συνδέθηκε με το ξενοδοχείο Hotel Park Plaza της Νέας Υόρκης, όπου έπαιζε η ορχήστρα του Ραμόν Ρακέλο.

Ένας άλλος παρουσιαστής, διέκοψε ξαφνικά το πρόγραμμα και με σοβαρότητα μετέφερε την είδηση ότι ακούστηκαν(!) εκρήξεις στον πλανήτη Άρη. Η μουσική του Ρακέλο συνέχισε να παίζει, μέχρι που ένα άλλος ρεπόρτερ διέκοψε ξανά, λέγοντας πως ένας μετεωρίτης έπεσε στο Νιου Τζέρσεϊ και ένας Αρειανός βγήκε από μέσα!

@historycollection.co

Ο ένας εξωγήινος μετατράπηκε σε εκατοντάδες, οι οποίοι αργότερα εξολόθρευσαν 7.000 εθνοφρουρούς σε Σικάγο και Σεντ Λιούις. Η παράσταση του Γουέλς είχε ηχητικά εφέ και οι ηθοποιοί έπαιζαν τους ρόλους τους τέλεια. Όταν ένας τρίτος ρεπόρτερ είπε ότι οι κάτοικοι εγκαταλείπουν τα σπίτια τους σε εκείνες τις περιοχές, ο πανικός δεν άργησε να έρθει.

Πολλοί ακροατές, από το ένα περίπου εκατομμύριο που άκουγε την εκπομπή του Όρσον Γουέλς, πίστεψαν πως όλα αυτά ήταν αληθινά. Στο Νιου Τζέρσεϊ, τα αυτοκίνητα βγήκαν μαζικά στους δρόμους και προκάλεσαν μποτιλιάρισμα. Οι κάτοικοι έντρομοι προσπαθούσαν να εγκαταλείψουν την περιοχή όπου προσγειώθηκε ο υποτιθέμενος μετεωρίτης. Οι πολίτες σταματούσαν τους απορημένους αστυνομικούς και τους ζητούσαν μάσκες οξυγόνου, προκειμένου να προστατευτούν από τα αέρια που εκτόξευαν οι Αρειανοί.
 @thedailybeast.com

Μια γυναίκα φοβισμένη μπήκε σε εκκλησία της Ινδιανάπολις, που είχε λειτουργία εκείνη την ώρα, και άρχισε να φωνάζει: «Η Νέα Υόρκη καταστράφηκε. Έρχεται το τέλος του κόσμου. Πηγαίνετε σπίτια σας και να είστε έτοιμοι να πεθάνετε!». Φήμες έκαναν λόγο και για αυτοκτονίες, αλλά δεν επιβεβαιώθηκαν ποτέ.

Τα νέα έφτασαν λίγο καθυστερημένα στο CBS. Ο Γουέλς διέκοψε την παράσταση και είπε στους τηλεθεατές πως όσα εξελίσσονταν στο στούντιο ήταν μέρος ενός θεατρικού έργου. Το ραδιοτηλεοπτικό συμβούλιο των ΗΠΑ δεν βρήκε κάτι επικίνδυνο στην παράσταση, αλλά συμβούλεψε τα δίκτυα να είναι πιο προσεκτικά στο μέλλον. Ο Γουέλς θεώρησε ότι καταστράφηκε. Ωστόσο δεν συνέβη κάτι τέτοιο. 

Πολλές δεκαετίες αργότερα, ιστορικοί ερευνητές υποστήριξαν πως ο πανικός δεν ήταν τόσο μεγάλος και περιορίστηκε σε πολύ μικρό αριθμό του πληθυσμού, και πως οι εφημερίδες της εποχής έδωσαν μεγάλη έκταση στο γεγονός, ώστε να επιτεθούν με αυτόν τον τρόπο στο ραδιόφωνο. Το τι συνέβη ακριβώς δεν έχει ξεκαθαριστεί, αλλά η δημοσιότητα που κέρδισε ο Γουλελς, του έδωσε το εισιτήριο για το Χόλυγουντ και για μια σπουδαία καριέρα, με αποκορύφωμα την ταινία του 1941, «Ο Πολίτης Κέιν», που θεωρείται μια από τις καλύτερες όλων των εποχών.

Αντιστοιχισμένο περιεχόμενο

Η Ενημέρωση στην Ελλάδα και τoν Κόσμο