“Το Ιερό Τέρας” - Η απολογία του Ζιλ Ντε Ραι στην Ιερά Εξέταση
Η “Καλλιτεχνική Εταιρεία Labillusions” και η Helix Theatre, στις 8 Οκτωβρίου 2018 θα παρουσιάσουν στο Θέατρο Σημείο το έργο του Hugo Claus “Ζιλ και η Νύχτα” σε σκηνοθεσία και ερμηνεία του Νίκου Χατζηπαπά.
Ο Ούγκο Κλάους είναι σίγουρα ο σημαντικότερος Φλαμανδός συγγραφέας του αιώνα μας. Μυθιστοριογράφος και διηγηματογράφος είναι επίσης ποιητής και θεατρικός συγγραφέας, σκηνοθέτης και ζωγράφος. Μαζί με τον Κούντερα ήταν οι επικρατέστεροι υποψήφιοι για το Νόμπελ του 1997.
Τα θεατρικά του έργα τα διακρίνει η πολυμορφία όπως ολόκληρο το υπόλοιπο έργο του. Δεν έπαψε ποτέ να προκαλεί, να ασκεί κριτική στην Καθολική Εκκλησία και να κατακρίνει τον ψευδή λόγο της εξουσίας στην πατρίδα του. Ο Ρεαλισμός, η ωμότητα, τα σατιρικά στοιχεία, οι αναπάντεχες καταστάσεις, η τρέλα, οι σεξουαλικές παρεκτροπές και μία βαθιά γνώση της ανθρώπινης πολυπλοκότητας, χαρακτηρίζουν το έργο του.
Το έργο “Ζιλ και η Νύχτα” αναφέρεται στο φαινόμενο Ζιλ Ντε Ραι (1404-1440), Στρατάρχη της Γαλλίας και συντρόφου της Ζαν ντ' Αρκ. Η μοναδικότητα και κυρίως το μυστήριο της προσωπικότητάς του Ζιλ Ντε Ραι είναι φυσικό να ερεθίσουν την περιέργεια και να εξάψουν την φαντασία πάσης φύσεως καλλιτεχνών μεταξύ των οποίων και του Ούγκο Κλάους. Το τέρας που ονομάζεται Ζιλ ντε Ραι αντίθετα με τον Μαρκήσιο ντε Σαντ, που εύκολα θα υποστήριζε κανείς ότι ωχριά μπροστά του, είναι ένα πρόσωπο εντελώς άγνωστο στην Ελλάδα.
Πρόκειται για την απολογία του Ζιλ ντε Ραι στο εκκλησιαστικό δικαστήριο της Νάντης που τον καταδίκασε σε θάνατο με αγχόνη και πυρά το 1440. Στην υπόθεση αυτή, το Καλό και το Κακό συνυπάρχουν μέχρι συγχύσεως. Η συγκλονιστική απολογία του Ζιλ Ντε Ραί, ενώπιον της Ιεράς Εξέτασης και η δημόσια εξομολόγηση του, αποτελεί ένα ανελέητο κατηγορώ, που τον οδηγεί στην έσχατη ταπείνωση και τον βίαιο εκμηδενισμό.
Τα πρακτικά αυτής της δίκης έχουν σωθεί στο ακέραιο όπως άλλωστε και τα αντίστοιχα της πολιτικής δίκης, που όμως έχουν μικρότερο ενδιαφέρον και μεταφέρθηκαν από τα λατινικά στα Γαλλικά από τον Pierre Klossowski. Εκεί είναι συγκεντρωμένα μαζί με τις καταθέσεις των μαρτύρων, ένα αναλυτικό χρονολόγιο, μία μεγάλη εισαγωγή και σημειώσεις του Georges Bataille σε έναν τόμο που κυκλοφόρησε το 1965 με τη δική του εκδοτική επιμέλεια.
Στο κείμενο του Ούγκο Κλάους που γράφτηκε το 1989, εκτός ίσως από τις επαναλαμβανόμενες αναφορές στη Ζαν ντ’ Αρκ και στους εσωτερικούς μονολόγους, τα όσα εξωφρενικά λέγονται, δεν προέρχονται από την αχαλίνωτη φαντασία του συγγραφέα, χωρίς αυτό να μειώνει με οποιονδήποτε τρόπο τη λογοτεχνική αξία του κειμένου, αλλά είναι πιστή μεταφορά των πρακτικών της εκκλησιαστικής δίκης.
O Georges Bataille γράφει στο κείμενο του με τίτλο “Το Ιερό Τέρας”:
“Ο Ζιλ ντε Ραί οφείλει τη φήμη του στα εγκλήματα του. Υπήρξε όμως πράγματι όπως υποστηρίχθηκε από τους πιο ειδεχθείς εγκληματίες όλων των εποχών; Το έγκλημα είναι ίδιον αποκλειστικά και μόνο του ανθρώπινου είδους. Αποτελεί όμως, κυρίως την κρυμμένη του όψη, τη μυστική και ανεξιχνίαστη. Το έγκλημα κρύβεται και εκείνο που μας διαφεύγει είναι το πιο φρικτό”.
“Ο Ζιλ ντε Ραι είναι ένας τραγικός εγκληματίας. Η αρχή που διέπει την τραγωδία είναι το έγκλημα και ο εγκληματίας αυτός υπήρξε Ίσως περισσότερο από κάθε άλλον ένα πρόσωπο τραγωδίας”.
“Είναι φυσικό το έγκλημα να προτιμά τη νύχτα. Χωρίς αυτήν δεν θα ήταν έγκλημα. Όμως όσο πιο σκοτεινή είναι η νύχτα τόσο η φρίκη της θέλει να βγει στο φως του ήλιου”.
Ο Ζιλ ντε Ραι συγκαταλέγεται στους δέκα μεγαλύτερους κατα συρροή δολοφόνους όλων των εποχών, ονειρεύτηκε ένα ταξίδι δίχως τέλος που θα τον έσωζε. Αρκέστηκε όμως στην πρόθεση. Ακόμα και τις τελευταίες μέρες της ελευθερίας του συνέχιζε να αποκεφαλίζει παιδιά.
Ο Ζιλ Ντε Ραι οδηγήθηκε σε δίκη με κατηγορίες για ανθρωποκτονία, σοδομισμό, συμμετοχή σε αίρεση και άσκηση μαύρης μαγείας. Καταδικάστηκε σε θάνατο δι’ απαγχονισμού και κάψιμο στην πυρά. Στις 26 Οκτωβρίου του 1440, ο Ραι κρεμάστηκε. Το σώμα του διαμελίστηκε, κάηκε και η τέφρα δόθηκε σε συγγενικά πρόσωπα για να ταφεί.
Πεντακόσια χρόνια μετά την εκτέλεση του Ζιλ Ντε Ραι, ιστορικοί αποφάσισαν να ανοίξουν ξανά την υπόθεση, ώστε να επιβεβαιώσουν την ενοχή του, η οποία τον οδήγησε στο θάνατο. Έπειτα από ενδελεχή έρευνα, ένας δικαστής έκρινε ότι ο Ραι ήταν αθώος για τις δολοφονίες, παρότι ομολόγησε. Όπως τόνισε, ο Ραι είχε γίνει πιθανότατα στόχος άλλων ευγενών, επειδή αρνήθηκε να παραχωρήσει την ιδιοκτησία του. Παρά την απόφαση του δικαστή το 2013, πολλοί εξακολουθούν να πιστεύουν στην ενοχή του.
Μετάφραση: Μαρία Ευσταθιάδη
Σκηνοθεσία- Ερμηνεία: Νίκος Χατζηπαπάς
Συμμετοχή: Πάνος Λαμπρίδης
Γλυπτό: Κωστής Παπαδόπουλος
Μουσική Επιμέλεια: Ελίζα Χατζηπαπά
Βοηθός Σκηνοθέτη: Νέλη Αλκάδη
Φωτογραφήσεις: Κλεοπάτρα Σάρλη
Εκτέλεση Κοστουμιών: Λίτσα Κυρίτση
Δημόσιες Σχέσεις: Χρύσα Ματσαγκάνη
Διεύθυνση Παραγωγής: Κατερίνα Βαρδακαστάνη
Βοηθός Παραγωγής - Βοηθός PR: Ράνια Παπαδοπούλου
Παραγωγή: Helix Theatre - Labillusions
ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ: Κάθε Δευτέρα και Τρίτη - Ώρα 20:30
από 8 Οκτωβρίου έως 4 Δεκεμβρίου 2018
Τιμές εισιτηρίων: 12 Ευρώ, 10 Ευρώ μειωμένο / Ομαδικά, 8 Ευρώ ανέργων, Φοιτητικό, Άνω των 65, ΑΜΕΑ, 5 Ευρώ ατέλειες
Online αγορά εισιτηρίων:
Public: http://tickets.public.gr/event/zil-kai-i-nyxta-theatro-simeio/
Ticket Services: https://www.ticketservices.gr/event/zil-kai-i-nyxta-theatro-simeio/?lang=el
***Για τις online αγορές εισιτηρίων μέχρι τις 25 Σεπτεμβρίου, ισχύει προσφορά προπώλησης εισιτηρίου γενικής εισόδου με 7 ευρώ.
Θέατρο Σημείο - Κεντρική Σκηνή
Χαριλάου Τρικούπη 4
(Πίσω από το Πάντειο Πανεπιστήμιο)
Αθήνα
Τηλ. 2109229579
thesemio@otenet.gr
