Στο σπίτι της Δέσπως Διαμαντίδου στο Πειραιά

Πριν μερικές μέρες έκλεισαν 101 χρόνια από τη γέννηση τις Δέσπως Διαματίδου.
Ένας Πειραιώτης θυμάται, διηγιέται και μας παρουσιάζει το σπίτι όπου γεννήθηκε η μεγάλη μας ηθοποιός. ...

Η Δέσπω Διαμαντίδου μετράει 59 ταινίες, με αξιοσημείωτη τη συμμετοχή της, το 1975 στην ταινία του Γούντι Άλεν «Ο Ειρηνοποιός».

Γεννήθηκε σε ένα αρχοντικό σπίτι στην Καστέλα του Πειραιά στις 13 Ιουλίου του 1916, το οποίο αργότερα έγινε σχολείο και σήμερα δυστυχώς καταρρέει.

Ακολουθούν το κείμενο και οι φωτογραφίες του Κου Μίλτου Κλαπαδάκη*

Θυμάμαι σαν τώρα την ημερομηνία που πήρα το ενδεικτικό από την ΣΤ΄ Δημοτικού των Εκπαιδευτηρίων Μπαχλιτζανάκη…

ήταν βλέπετε 15 του Ιούνη του 1993, 12 ακριβώς χρόνια από την ημέρα που πρωτοείδα το φως σε ετούτο τον κόσμο… 

 Ήταν η τελευταία φορά που κατέβαινα εκείνη τη μεγαλόπρεπη μαρμάρινη σκάλα στο πλάι της Κάνιγγος, που αντίκρυσα μέσα από το παλιό αρχοντικό τα Βοτσαλάκια και το νησάκι του Κουμουνδούρου («Σταλίδα» για όσους επιμένουν σε μια φορμαλιστική ανάγνωση των πραγμάτων), που διάβηκα τη μεγάλη σιδερένια πόρτα μετά από επτά χρόνια καθημερινής παρουσίας…

Πόσες ιστορίες έχει, άραγε, να διηγηθεί το αρχοντικό... πόσες παιδικές φωνές... γέλια και χαρές... τα πρώτα παιχνίδια... τα πρώτα άγχη... τα πρώτα ερωτικά σκιρτήματα...

Μα να, ξεπροβάλλει από την αυλή ο Χρήστος, ο Στέφανος, ο Δημήτρης και ο Σπύρος, ο Θανάσης και ο Γιώργος και έρχονται και τα κορίτσια μαζί, η Άννα με την Αγγελική και η Μπέτυ με τη Λουκία…

Ο λόγος για το σπίτι που γεννήθηκε η μεγάλη Πειραιώτισσα ηθοποιός Δέσπω Διαμαντίδου και από τη δεκαετία του 1950 στέγασε αρχικά τη σχολή Δαυράδου-Μπαχλιτζανάκη και κατόπιν τα Εκπαιδευτήρια Μπαχλιτζανάκη, έως και το 2002 με το κλείσιμο της σχολής…

Εκεί, στην αρχοντική Καστέλλα, λίγο μετά την παλιά «συνοικία των θεών» ή «συνοικία των επαύλεων» του Ερνέστου Τσίλλερ….

Αμέσως μετά την Πλατεία Αλεξάνδρας και την πάλαι ποτέ οικία Πατσιάδη, ο παραλιακός δρόμος μάς οδηγεί νωχελικά προς την Καστέλλα, προσφέροντάς μας απλόχερα την εξαιρετική θέα προς την παραλία Βοτσαλάκια ή Παρασκευά (από τα εξοχικό κέντρο που υπήρχε εκεί κάποτε) και το νησάκι του Κουμουνδούρου.

Στην γειτονιά του Τσίλλερ ανεγέρθησαν πολλά νεοκλασικά κτίρια και επαύλεις, κάποια εκ των οποίων διασώζονται έως σήμερα, όπως η οικία Πατσιάδη, το Μιχαλήνειο Κέντρο Προστασίας Παιδιού και η οικία Μαζαράκη, ακριβώς δίπλα από το «Μπαχλιτζανάκη» που σήμερα στεγάζει ναυτιλιακή εταιρία.

Στο σημείο ακριβώς εκείνο, τη συνοικία των επαύλεων συναντά η λεγόμενη «συνοικία του Τσοκαρόπουλου» από το ομώνυμο ζυθοποιείο/ζυθοπωλείο που λειτουργούσε εκεί. 

Στον αριθμό 15, λοιπόν, της οδού Ναυάρχου Παύλου Κουντουριώτη, εκεί που διασταυρώνεται με την Κάνιγγος και την Ουίλσωνος συναντάμε το αρχιτεκτονικό στολίδι που έμεινε εντέλει γνωστό στον Πειραιά ως «Μπαχλιτζανάκη»…

Πρόκειται για ένα ιδιότυπο διατηρητέο κτίριο, με κολώνες δωρικού ρυθμού και ένα ιδιαίτερο περιστύλιο και τριγωνική μετώπη, το οποίο αποδίδεται άλλοτε στον Τσίλερ και άλλοτε σε κάποιον εκ των μαθητών του…

Μεγάλα δωμάτια, ψηλοτάβανες αίθουσες, εσωτερικές σκάλες, οφφίς και δαιδαλώδεις διάδρομοι στα υπόγεια του αρχοντικού, στους χώρους του βοηθητικού προσωπικού και των αποθηκών του….. Και ταυτόχρονα μια αίσθηση παρελθόντος μεγαλείου του παλιού αστικού Πειραιά…

Το κτίριο έχει χαρακτηρισθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού ως «εξαιρετικά ενδιαφέρουσα κατασκευή των αρχών του 20ου αιώνα. Πρόκειται για εξόχως ενδιαφέρον και μοναδικό στην περιοχή της Καστέλλας δείγμα μεγαλοαστικής κατοικίας, η διατήρηση της οποίας θα συμβάλλει στην προστασία του παραλιακού μετώπου της Καστέλλας» (ΥΑ ΥΠΠΟ ΔΝΣΑΚ/53051/1328/30-6-2009 ΦΕΚ 336/ΑΑΠ/15-7-2009) 

Το ακίνητο, εγκαταλελειμμένο και ακατοίκητο εδώ και 15 περίπου έτη, σήμερα φέρεται ως ιδιοκτησία ιδιωτών και συγκεκριμένα είτε μέλους της εφοπλιστικής οικογένειας Μάτσα είτε μελών της οικογένειας Μεϊμέτη. 

Πάντα εκεί... στην ίδια θέση, λίγο μετά την «συνοικία των θεών»... παραδομένο στη φθορά του χρόνου και στην αρμύρα της θάλασσας, ξεχασμένο από τους ανθρώπους...

κουρασμένο πια μα αγέρωχο... περιμένει…κανείς δεν ξέρει τι….κανείς δεν ξέρει για πόσο……

Η θέα συγκλονιστική...και το νησάκι του Κουμουνδούρου δυο απλωτές... Ο Πειραιάς μιας άλλης εποχής....

Η αναπαλαίωση και η ανακαίνιση κτιρίων όπως το «Μπαχλιτζανάκη» αναδεικνύουν την ταυτότητα της πόλης και εξασφαλίζουν την ιστορική της συνέχεια.

Όχι όμως στον Πειραιά….. στον Πειραιά που μας πληγώνει μα και μας πεισμώνει…. γιατί, όπως λέει και ένας παλιός φίλος, «τυχεροί μα και καταραμένοι όσοι έλαχε να γεννηθούμε σε αυτή τη γωνιά της ιστορίας»….

ΥΓ: Αυτό το μικρό κειμενάκι το αφιερώνω στον πατέρα μου, στον Μανώλη…. Κάποτε, όταν ήμουν μικρός, αντιμετώπιζα με περιέργεια και αδιαφορία τη συνήθειά του να αγοράζει βιβλία, λευκώματα, αφιερώματα, παλιές φωτογραφίες για τον Πειραιά…. Τώρα τον καταλαβαίνω… και τον ευχαριστώ… απλά….

*Ο Μίλτος Κλαπαδάκης είναι δικηγόρος Πειραιώς, ιδρυτικό μέλος της Πρωτοβουλίας Πολιτών Πειραιά (Π3).

E-mail: mklapadakis@yahoo.gr

ΠΗΓΕΣ:

1. «Νεοκλασικά σπίτια της Αθήνας και του Πειραιά», Σκοπελίτης Β. Στέλιος, Εκδόσεις ΓΝΩΣΗ

2. http://mlp-blo-g-spot.blogspot.gr

3. http://www.koutouzis.gr

4. http://pireorama.blogspot.gr