Στις 20 Μαρτίου το Μουσείο Μπενάκη παρουσιάζει, μια σημαντική έκθεση, συνολικής παρουσίασης της τέχνης του Κοσμά Ξενάκη.
Ο Κοσμάς Ξενάκης, αδελφός του ...Ιάννη, ένας από τους σπουδαιότερους πρωτοπόρους της μεταπολεμικής τέχνης στην Ελλάδα, ασχολήθηκε με τη ζωγραφική, τη γλυπτική, την αρχιτεκτονική και την πολεοδομία.
Συνδυάζοντας τη ζωγραφική και τη γλυπτική με το θέατρο και το χορό, δημιούργησε πρωτοπόρες παραστάσεις που ονόμασε Πολύτεχνα. Παράλληλα, υπήρξε λάτρης της λαϊκής δημιουργίας και συλλέκτης χρηστικών αντικειμένων, κεραμικών και αγροτικών εργαλείων.
Η έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη που ανοίγει στις 20 Μαρτίου, αποτελεί την πρώτη ουσιαστική προσπάθεια να εκτεθεί συγκροτημένα το έργο του, αναδεικνύοντας την πολυσχιδή προσωπικότητά του, το μεγάλο του εσωτερικό πλούτο, καθώς και την πρωταγωνιστική συμβολή του στην ανανέωση του εικαστικού έργου στην Ελλάδα.
(Κοσμάς Ξενάκης, Χασάπης, 69,5×43, περ. 1954, κόλλα σε χαρτί επικολλημένο σε κόντρα πλακέ)
Στην έκθεση θα παρουσιαστούν έργα ζωγραφικής και γλυπτικής, φωτογραφίες έργων του σε δημόσιους χώρους, ντοκουμέντα από τα Πολύτεχνα, υλικό για τη ζωή και την εποχή του, καθώς και τμήματα των προσωπικών του συλλογών.
Γεννήθηκε στη Βράιλα της Ρουμανίας το 1925. Σπούδασε αρχιτεκτονική στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο (1942-48), παρακολουθώντας παράλληλα μαθήματα ζωγραφικής στην ΑΣΚΤ (1942-43). Εργάσθηκε ως αρχιτέκτονας στο Υπουργείο Οικισμού (1952-54). Με υποτροφία της γαλλικής κυβέρνησης παρακολούθησε τον μεταπτυχιακό κύκλο μαθημάτων στο Κέντρο Έρευνας Yλικών και Tεχνικής της Oικοδομής του Παρισιού (1955-56). Η ευρεία και πολύπλευρη σταδιοδρομία του περιλαμβάνει αρχιτεκτονικές και πολεοδομικές μελέτες (Γαλλία, Ιράν, Γκάνα, Βενεζουέλα, Ισπανία, Ελλάδα κ.ά.), έργα ζωγραφικής (περισσότερες από δέκα ατομικές εκθέσεις σε Αθήνα και Μαδρίτη και πολυάριθμες συμμετοχές σε ομαδικές ανά τον κόσμο) και γλυπτικής (ξενοδοχείο Ξενία, Κως, 1961 / εργοστάσιο Abbott, Μαδρίτη 1968 / εργοστάσιο Φαμάρ, Αθήνα 1973 κ.ά.), σκηνογραφία θεάτρου και κινηματογράφου. Υπήρξε ενεργό μέλος των ομάδων Αρμός, Τέχνης A΄, Τομή και Ομάδα για την Eπικοινωνία και την Eκπαίδευση στην Tέχνη. Πέθανε στην Αθήνα το 1984, στη διάρκεια ατομικής του έκθεσης στη γκαλερί Ζουμπουλάκη.
(Όψη ανάγλυφου τοίχου μήκους 40 μέτρων, με πίδακες και μικρές λίμνες στη βάση του, στην είσοδο του εργοστασίου της φαρμακοβιομηχανίας ABBOT, στη Μαδρίτη, 1968)
Αρχικά η ζωγραφική του κινήθηκε στο παραστατικό πλαίσιο και θεματολόγιο της μεταβυζαντινής παράδοσης και της τέχνης του Τσαρούχη και του Διαμαντόπουλου. Δεν άργησε να γοητευθεί από τη γεωμετρική αφαίρεση. Οι τονικές αρμονίες είναι τα βασικά δομικά στοιχεία των συνθέσεών του, οι οποίες στηρίζονται στην εναλλαγή γεωμετρικών σχημάτων και πλαστικών όγκων. Γεωμετρικό, λιτό λεξιλόγιο χρησιμοποιεί και για τα ανάγλυφα και ολόγλυφα έργα του. Στην πρώτη περίπτωση, ο Ξενάκης εκμεταλλεύτηκε τα υλικά του (οπλισμένο σκυρόδεμα, μάρμαρο, πολυεστέρα) για να συνδέσει οργανικά το έργο με το αρχιτεκτόνημα που θα το υποδεχόταν. Στη δεύτερη, ο ορείχαλκος συχνά εμπλουτίστηκε με ζωγραφικά στοιχεία, δίνοντας ενδιαφέροντα αποτελέσματα.
(Κοσμάς Ξενάκης, «Γυναίκες στη θάλασσα», 101,5×138,7, 1956, λάδι σε καμβά)
Κοσμάς Ξενάκης 1925-1984
20/03/2015 – 10/05/2015
Μουσείο Μπενάκη, κτίριο Πειραιώς
Επιμέλεια, σχεδιασμός έκθεσης: Γιώργος Χατζημιχάλης
Βοηθός επιμελητή: Δημήτρης Ξενάκης
Τεκμηρίωση, επιστημονική έρευνα: Σπύρος Μοσχονάς
