Η αρχαιολόγος Νατάσα Αγγελοπούλου με αφορμή τη παρουσίαση του βιβλίου για το Κορφάρι των Αμυγδαλιών στον Πάνορμο μιλάει για τη μοναδικότητα της ακρόπολης στην ιστορία του ...Αιγαιακού Πολιτισμού, για το ενδιαφέρον που έδειξαν οι Ναξιώτες για τα …μυστικά που κρύβει το νησί τους και για το ρόλο του Δήμου σε περίπτωση που αναλάβουν τη διαχείριση των μνημείων.
Εάν υπάρχει κάποιος που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως …ειδικός όσον αφορά τη μελέτη της προϊστορικής ακρόπολης στο Κορφάρι των Αμυγδαλιών στον Πάνορμο της Νότιας Νάξου, σίγουρα ακούει στο όνομα Νατάσα Αγγελοπούλου. Με διδακτορικό και μεταδιδακτορικό πάνω στη μελέτη του συγκεκριμένου χώρου αλλά και με εμπειρία σε ανασκαφές στο Ακρωτήρι Θήρας, τη Μαρκιανή Αμοργού, το Σκάρκο της Ίου, το Κουκονήσι της Λήμνου, τη Γρόττα της Νάξου, το Ιερό του Ερεθιμίου Απόλλωνα στη Ρόδο και την Κεφάλα Βασιλικής στην Κρήτη έχει το βαρύ βιογραφικό για να μιλήσει για την Πρώιμη και Ύστερη εποχή του Χαλκού, περιόδους που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην πορεία του Αιγαιακού Πολιτισμού. Δεν νιώθει «Ιντιάνα Τζόουνς» καθότι δεν κυνηγάει αρχαιολογικούς θησαυρούς ενώ το κίνητρό της να ασχοληθεί με την αρχαιολογία ήταν «το ενδιαφέρον μου για τις ανθρωπιστικές επιστήμες εν γένει και της γνωριμίας με το παρελθόν. Της συνειδητοποίησης ότι αυτό που βιώνουμε σήμερα αποτελεί κρίκο σε μία μακρά αλυσίδα εξέλιξης η γνώση της οποίας συμβάλλει στην ουσιαστικότερη κατανόηση της σημασίας και του χαρακτήρα της εποχής που ζούμε».
Με την ευκαιρία της παρουσίας της στη Νάξο πριν από δύο μήνες για τη παρουσίαση του βιβλίου της «Κορφάρι των Αμυγδαλιών (Πάνορμος) Νάξου. Μια οχυρωμένη Πρωτοκυκλαδική ακρόπολη» είχαμε την ευκαιρία για μία πολύ ενδιαφέρουμε συνομιλία που είχε σχέση με το Δήμο αλλά και την αγωνία των Ναξιωτών για τους αρχαιολογικούς «θησαυρούς» που κρύβονται στο νησί τους.
Πως έγινε η επιλογή της περιοχής το Κορφάρι των Αμυγδαλιών για τη μελέτη και ποιον ρόλο έπαιξε ο ομότιμος καθηγητής κ. Ντούμας στο να ασχοληθείς με τον συγκεκριμένο αρχαιολογικό χώρο;
«Επέλεξα το Κορφάρι των Αμυγδαλιών κατά τη διάρκεια των μεταπτυχιακών μου σπουδών. «Αιτία» για αυτό υπήρξε ο καθηγητής μου στο Παν/μιο Αθηνών κ. Χρίστος Ντούμας, ο οποίος μου κίνησε το ενδιαφέρον για τη μελέτη του Πρωτοκυκλαδικού Πολιτισμού και της Νάξου ειδικότερα. Ο κ. Ντούμας υπήρξε και ο ανασκαφέας της ακρόπολης στο Κορφάρι των Αμυγδαλιών, ο οποίος παραχωρώντας σε μένα το υλικό για μελέτη, μου έδωσε τη μοναδική ευκαιρία να ασχοληθώ με κάτι που πολλοί αρχαιολόγοι ανέφεραν στις μελέτες τους, αλλά παρέμενε ουσιαστικά άγνωστο. Ο κ. Ντούμας υπήρξε πάντα αρωγός στη μακροχρόνια και επίπονη προσπάθεια ολοκλήρωσης της μελέτης επιδεικνύοντας πάντοτε ειλικρινές «πατρικό» ενδιαφέρον, για το οποίο πάντα θα τον ευγνωμονώ.
Ποια ήταν η πιο σημαντική στιγμή στη διάρκεια των ερευνών;
«Οι σημαντικές στιγμές της έρευνας ήταν πολλές. Αυτές προέκυψαν με την πάροδο των ετών και τη συστηματική μελέτη συνολικά του πολιτισμού του Αιγαίου μέσα από την οποία σταδιακά αναδεικνύονταν η σημασία της ακρόπολης στο Κορφάρι των Αμυγδαλιών. Μεγάλη ήταν σίγουρα η ηθική ικανοποίηση όταν μέσα από την μελέτη υπήρξε δυνατόν να αναγνωριστεί η μοναδικότητα του μνημείου για την Προϊστορία όχι μόνο της Νάξου αλλά και ολόκληρου του Αιγαίου αναδεικνύοντας άγνωστες πτυχές του πολιτισμού που ήκμασε στο αρχιπέλαγος στη διάρκεια μία ολόκληρης χιλιετίας. Πιστεύω ότι το Κορφάρι των Αμυγδαλιών θα αποτελέσει την αρχή για μία νέα – διαφορετική προσέγγιση των όσων μέχρι σήμερα γνωρίζαμε για τις πρώιμες νησιωτικές κοινωνίες αποτελώντας, παράλληλα, αντικείμενο γόνιμου επιστημονικό διαλόγου σε διεθνές επίπεδο».
Πιστεύεις ότι θα μπορούσε να προκύψει κάτι νεώτερο από μία συστηματική έρευνα στον περιβάλλοντα χώρο της ακρόπολης;
«Η Ακρόπολη στο Κορφάρι δεν αποτελεί αυτόνομη δημιουργία, όπως πιστεύονταν. Αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι μίας μεγαλύτερης αρχαιολογικής ενότητας, η οποία περιλαμβάνει εκτεταμένο και ανεξερεύνητο-ακόμη-οικισμό και νεκροταφείο. Η συστηματική έρευνα της ενότητας αυτής θα συμβάλλει στην καλύτερη κατανόηση της ακρόπολης αναδεικνύοντας παράλληλα έναν από τους σημαντικότερους, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, αρχαιολογικούς χώρους στις Κυκλάδες. Αντίθετα, η ανασκαφή που διενήργησε ο κ. Ντούμας στην Ακρόπολη μπορεί να έγινε για λόγους σωστικούς λόγω της λαθρανασκαφής στο χώρο, αλλά υπήρξε «συστηματική» τόσο ως προς τις μεθόδους της έρευνας όσο και ως προς αυτές τεκμηρίωσης των δεδομένων. Οπότε, δεν θα είχαμε νέα δεδομένα από την ίδια την Ακρόπολη».
Πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος της συγκεκριμένης Ακρόπολης τόσο για τη σημασία της Νάξου όσο και του Νοτίου Αιγαίου;
Η Ακρόπολη στο Κορφάρι των Αμυγδαλιών είναι, προς το παρόν, μοναδική στο Αιγαίο. Πουθενά αλλού μέχρι στιγμής δεν έχει αναγνωριστεί ανάλογης μορφής και λειτουργίας ενιαίο οχυρωμένο κτήριο κοινοτικού χαρακτήρα στη διάρκεια της τρίτης χιλιετίας π.Χ. Η παρουσία του υποδεικνύει την ύπαρξη μίας κοινωνίας με υψηλό βαθμό οργάνωσης και ιεράρχησης, ανοίγοντας νέους δρόμους στην έρευνα άγνωστων-προς το παρόν- πτυχών της πρώιμης ιστορίας των νησιών. Παράλληλα η συνολική, αρχαιολογική και ιστορική αποτίμηση του μνημείου, άλλαξε την εικόνα που είχαμε για μία ολόκληρη εποχή τόσο όσον αφορά στο χαρακτήρα όσο και στη σημασία της για την εξέλιξη του Αιγαιακού Πολιτισμού.
Πόσο σε βοήθησε ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων στη έκδοση του βιβλίου κι εάν μπορεί να βοηθήσει στην κυκλοφορία του;
«Ο Δήμαρχος κύριος Μαργαρίτης είχε από καιρό εκφράσει το ενδιαφέρον του για την έκδοση της μελέτης για το Κορφάρι των Αμυγδαλιών, γεγονός για το οποίο θα ήθελα για άλλη μία φορά να τον ευχαριστήσω. Τόσο η μελέτη του υλικού όσο και η επιμέλεια του κειμένου για έκδοση χρηματοδοτήθηκαν από το Ινστιτούτο Αιγαιακής Προϊστορίας των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής (INSTAP). H τελική έκδοση ανήκει στον επίσημο εκδοτικό φορέα του Υπουργείου Πολιτισμού που είναι το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων, τη Διεύθυνση Δημοσιευμάτων του οποίου θα ήθελα θερμά να ευχαριστήσω για την εξαιρετική δουλειά και συνεργασία.
Ο ρόλος του Δήμου Νάξου είναι πραγματικά καίριος όσον αφορά στην προώθηση του βιβλίου στο αναγνωστικό κοινό της Νάξου, γεγονός που θα συμβάλλει ουσιαστικά στη γνωριμία των Ναξιωτών με την ιστορική και πολιτισμική σημασία του τόπου τους. Η συνεργασία με το Δήμο Νάξου είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς λίγοι φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης παρουσιάζουν ανάλογο ενδιαφέρον να προσφέρουν ουσιαστικές «πολιτιστικές» υπηρεσίες στους Δημότες τους.
Τι κρατάς από τη βραδιά της παρουσίασης του βιβλίου σου στο Θεατρικό Μουσείο «Ιάκωβος Καμπανέλλης»; Θεωρείς ότι ανταποκρίθηκε ο κόσμος στη πρόσκληση;
Η παρουσίαση του βιβλίου πήγε καλύτερα από κάθε προσδοκία μου, γεγονός που με ευχαρίστησε ιδιαίτερα τόσο εμένα όσο και τους συνομιλητές μου. Τόσο η διοργάνωση της εκδήλωσης όσο και η φιλοξενία από πλευράς Δήμου Νάξου υπήρξε άψογη. Δεν θα ξεχάσω το ενδιαφέρον που έδειξε ο κόσμος με τις ερωτήσεις του και μία κουβέντα ενός από τους παρευρισκόμενους που μου είπε ότι αν και Ναξιώτης δεν φανταζόταν ποτέ ότι η Νάξος «έκρυβε τέτοια πράγματα». Αυτός ήταν και ο σκοπός μου. Να «παραδώσω» στους Ναξιώτες αυτό που θεωρώ ότι ανήκει σε αυτούς. Την ιστορία και τον πολιτισμό τους.
Ακούστηκε ότι ο Δήμος ζήτησε τη διαχείριση των αρχαιολογικών χώρων της Νάξου. Πιστεύεις ότι είναι σε θέση να το κάνει και πως μπορεί να βοηθήσει και τους αρχαιολόγους στο έργο τους;
Η βοήθεια από πλευράς του Δήμου Νάξου στο έργο της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας όσον αφορά στην ανάδειξη και στην προβολή των αρχαιολογικών χώρων του νησιού είναι αναμφίβολα σημαντική. Η συνεργασία με τους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης θεωρώ ότι μπορεί να αποδειχθεί ως ιδιαίτερα χρήσιμη ακολουθώντας τους κανόνες, που επιβάλλει η επιστημονική και ηθική δεοντολογία διαχείρισης της πολιτισμικής κληρονομιάς.
Πηγή: Κυκλαδική, Ανασκαφή
