Την "ακτινογραφία" του υπεδάφους όπου μπορεί να κρύβονται αρχαιότητες, δίνει καθηγητής γεωφυσικής στη Θεσσαλονίκη, "σκανάροντας" την περιοχή με... ειδικά μηχανήματα που τοποθετεί στην επιφάνεια του εδάφους.
Χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της γεωφυσικής διασκόπησης, ο καθηγητής στο Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής του Τμήματος Φυσικής στο ΑΠΘ Γρηγόρης Τσόκας έχει κληθεί πολλές φορές να βοηθήσει στην αρχαιολογική έρευνα.
"Καλούμαστε πριν καν ξεκινήσουν οι ανασκαφές για να ερευνήσουμε έναν συγκεκριμένο χώρο και να δώσουμε κατόψεις τυχών θαμμένων οικοδομικών λειψάνων ή τρισδιάστατες απεικονίσεις αρχαίων δομών" αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, με αφορμή τη συμμετοχή του σε συνέδριο, με τίτλο "Διεπιστημονικές Προσεγγίσεις της Διεπιστημονικότητας", που διοργανώνει η φοιτητική ομάδα του ΑΠΘ "Ακαδημαϊκές Αναζητήσεις".
Έχοντας διευθύνει περισσότερες από 240 εξερευνήσεις αρχαιολογικών χώρων με μεθόδους γεωφυσικής διασκόπησης στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ο κ. Τσόκας βρέθηκε πρόσφατα στην αρχαία Στρύμη, όπου πραγματοποιεί ανασκαφή η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κομοτηνής.
"Σκανάραμε" 140 στρέμματα, έκταση που μας υπέδειξαν αρχαιολόγοι και η ακτινογραφία του υπεδάφους μας έδειξε τον πολεοδομικό ιστό της αρχαίας πόλης, με τα λείψανα των θεμελιώσεων" δήλωσε ο κ. Τσόκας, εξηγώντας ότι με τη μέθοδο που χρησιμοποιούν και άρχισε να εφαρμόζεται από το τέλος του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου με σκοπό τον εντοπισμό και τη χαρτογράφηση θαμμένων αρχαιοτήτων, μπορούν να "σκανάρουν" ένα στρέμμα σε περίπου τέσσερις ώρες.
"Πιο χρονοβόρα είναι η διαδικασία με τη μέθοδο της ηλεκτρικής τομογραφίας που έχει αναπτύξει το Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής και χρησιμοποιείται κυρίως για εξερεύνηση τύμβων. Την εφαρμόσαμε μάλιστα στη Βεργίνα" τόνισε χαρακτηριστικά.
Σημειώνεται ότι το Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής, από το 1983 έχει πραγματοποιήσει διασκοπήσεις σε χώρους όπως η Ακρόπολη, η Βεργίνα, το κέντρο της Θεσσαλονίκης, των Αθηνών και του Πειραιά, το Ακρωτήρι της Σαντορίνης, η Ευρωπός, η Ήλιδα, η Σπάρτη, η Θήβα, η Νικόπολη, η Αιανή, ο Μαραθώνας, ο Μακρύγιαλος και το Δίον.
Όπως επισημαίνει ο κ. Τσόκας, η χρησιμότητα των γεωφυσικών αποτελεσμάτων (συνήθως χαρτών) είναι μεγάλη, καθώς ο ανασκαφέας αρχαιολόγος αρχίζει διανοίγοντας σκάμματα στα σημεία που υποδεικνύει η γεωφυσική έρευνα. Στη συνέχεια, εξάγει συμπεράσματα και τα προεκτείνει για όλη την περιοχή που μελετά, ερμηνεύοντας τον γεωφυσικό χάρτη.
