Η γλώσσα είναι ένα από τα πράγματα που θεωρούμε συνήθως δεδομένα στον κόσμο, συζητώντας φυσικότατα για την εξέλιξή της αλλά και την ετυμολογική καταγωγή συγκεκριμένων λέξεων κ.ο.κ.
Αν όμως η γλώσσα είναι ...το σπίτι μας, τότε έχουμε υποχρέωση ιερή να την προστατεύσουμε και να την περάσουμε στην επόμενη γενιά, κάτι που δυστυχώς δεν θα ευτυχήσουν να κάνουν μια σειρά από φυλές της οικουμένης.
Παρά την αναγκαιότητα της γλώσσας, ο ΟΗΕ δηλώνει πλέον πως κατά μέσο όρο μια γλώσσα εξαφανίζεται κάθε δύο βδομάδες, την ίδια στιγμή που 6.000 περίπου γλώσσες κινδυνεύουν άμεσα πια με εξαφάνιση.
Τόσο ο αποδεκατισμός των φυλών όσο και η πρόσμειξη με άλλες λαλιές ευθύνονται για την εξαφάνισή τους, με το τέλος της γλώσσας να σημαίνει απαρέγκλιτα και το τέλος του πολιτισμού.
Κι αν παραείναι πολλές οι γλώσσες που απειλούνται πια ευθέως με εξαφάνιση, αυτές ανήκουν σίγουρα στις γνωστότερες…
Chamicuro
Το 2008 υπήρχαν μόλις 8 άνθρωποι στον κόσμο που μιλούσαν ακόμα την Chamicuro (επίσης γνωστή ως Chamekolo, Chamicolo και Chamicura). Είναι σε μια μικρή περιοχή του Περού που χρησιμοποιούνταν μέχρι πρόσφατα η γλώσσα από ομάδα αυτοχθόνων, τα νιάτα των οποίων μαθαίνουν πλέον την ισπανική. Οι ελάχιστοι και γηραλέοι πια γηγενείς που τη μιλούν ακόμα έχουν περιληφθεί σε κυβερνητικό πρόγραμμα για την καταγραφή της, καθώς σύντομα θα είναι παρελθόν…
Dumi
Η Dumi (αλλιώς Dumi Bo’o, Dumi Bro, Lsi Rai, Ro’do Bo’ ή Sotmali) ομιλείται από μια χούφτα Νεπαλέζων που κατοικούν στην περιοχή κοντά στους ποταμούς Tap και Rava. Ανήκει στη μεγάλη οικογένεια των θιβετο-βιρμανικών γλωσσών, αν και μόλις 8 άνθρωποι τη μιλούσαν το 2007. Κυκλοφορεί σήμερα ένα και μοναδικό λεξικό της, αν και για την περίπλοκη σύνταξη και τη γραμματική της υπάρχουν πολλά βοηθήματα, που σύντομα βέβαια δεν θα είναι καθόλου χρηστικά, καθώς η γλώσσα αναμένεται να εξαφανιστεί…
Ongota
Σε καταγραφή του 2010, τη γλώσσα Ongota (γνωστή και ως Birale) τη μιλούσαν μόλις 6 άνθρωποι, όλοι τους ηλικιωμένοι, θέτοντάς τη σε άμεσο κίνδυνο. Βέβαια, αντίθετα με τις άλλες γλώσσες που χάνονται, αυτή μελετάται εξονυχιστικά από καθηγητή γλωσσολογίας του Πανεπιστήμιου της Αντίς Αμπέμπα στην Αιθιοπία, καταγράφοντας τις δομές της. Η Ongota έχει αφρο-ασιατική καταγωγή και ομιλείται από μια πολύ μικρή κοινότητα της Αιθιοπίας, στη δυτική όχθη του ποταμού Weito…
Liki
Άλλη μια γλώσσα που απειλείται με εξαφάνιση, η Liki (ή Moar) ομιλείται από μια χούφτα νησιών της Ινδονησίας, στα ανοιχτά της βόρειας ακτής του Sarmi (Jayapura Kabupaten και Sarmi Kecamatan). Το 2007 μόλις 5 άνθρωποι τη μιλούσαν, εκεί που άλλοτε ήταν η δημοφιλέστερη γλώσσα στους γηγενείς των νησιών και επίσημη γλώσσα του νησιωτικού συμπλέγματος. Όσο για την καταγωγή της, δεν έχει μία βάση, αλλά αποτελεί μείγμα αρκετών γλωσσών της Ωκεανίας, της Πολυνησίας, της Ινδονησίας, του Δυτικού Ειρηνικού, ακόμα και της Νέας Γουινέας!
Tanema
Στους Νήσους του Σολομώντα συνήθιζαν άλλοτε να επικοινωνούν στην Tanema (ή Tanima ή Tetawo), αν και πλέον μόλις 4 άνθρωποι συνεχίζουν τη μακραίωνη παράδοση. Αυστραλο-πολυνησιακής καταγωγής, η διάλεκτος περιέπεσε σε αχρηστία όταν η πλειονότητα του κόσμου στράφηκε σε δημοφιλέστερες ντοπιολαλιές της περιοχής, κινδυνεύοντας πλέον με οριστική εξαφάνιση…
Njerep
Μια από τις γλώσσες των Νιγηριανών, άλλοτε τη μιλούσαν και στο Καμερούν, αν και όχι πια. Εδώ σε λίγο δεν θα την έχει ακούσει κανείς στη Νιγηρία, καθώς οι φυλές που κατοικούν κοντά στη Mambila και συνήθιζαν να τη χρησιμοποιούν έχουν τώρα στραφεί σε άλλες διαλέκτους, όπως οι Ba και Mvop. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, μόλις 4 άνθρωποι παραμένουν ενεργοί ομιλητές της, αν και η προχωρημένη ηλικία τους δεν εγγυάται τη μακροβιότητα της ύπαρξής της…
Chemehuevi
Άλλοτε διάλεκτος των Αζτέκων, σήμερα ομιλείται από μια χούφτα ιθαγενών στις μεσοδυτικές πολιτείες των ΗΠΑ, αλλά και σε περιοχές της Δυτικής Ακτής (Κολοράντο, Γιούτα, Αριζόνα, Νεβάδα και Καλιφόρνια). Παρά το γεγονός ότι η ομώνυμη φυλή συνεχίζει να υφίσταται, δεν μιλά πια τη γλώσσα των προγόνων της, καθώς μόλις 3 μέλη την κατανοούν πλήρως…
Lemerig
Η Lemerig (γνωστή ως Pak, Bek, Sasar, Leon και Lem) ομιλείται στο νησιωτικό κράτος Βανουάτου, στις νότιες περιοχές του Ειρηνικού Ωκεανού, και συγκεκριμένα σε μόλις ένα νησάκι, το Vanua Lava. Μόλις 2 άνθρωποι την ξέρουν και τη χρησιμοποιούν πια. Η Lemerig αποτελείται μάλιστα από 4 διαφορετικές διαλέκτους και όλες τους αντιμετωπίζουν τώρα τον άμεσο κίνδυνο της εξαφάνισης…
Kaixana
Η Kaixana (ή Caixana) συνεχίζει να ομιλείται σε ένα χωριό κοντά στις όχθες του ποταμού της Βραζιλίας, Japura, παρά τους πορτογάλους αποίκους που είχαν βαλθεί να την ξεριζώσουν από το στόμα των ντόπιων. Άλλοτε υπήρχαν περισσότεροι από 200 που τη μιλούσαν άπταιστα, γλωσσολογική έρευνα ωστόσο του 2006 έδειξε ότι μόλις ένας την ξέρει πια καλά, σφραγίζοντας έτσι το μέλλον της…
Taushiro
Η Taushiro (αλλιώς Pinche ή Pinchi) είναι άλλη μια γλώσσα των αυτοχθόνων του Περού που διατήρησε την ιδιαιτερότητα της καθαρότητάς της από τις άλλες διαλέκτους της περιοχής του ποταμού Aucayacu, μην έχοντας τίποτα κοινό με τις συναφείς ντοπιολαλιές. Μόλις ένας άνθρωπος την ξέρει πια καλά, καθώς όλοι οι υπόλοιποι το μόνο που γνωρίζουν είναι να μετρούν ως το δέκα, με τη βαριά κληρονομιά της Taushiro να οδεύει τάχιστα προς τη λησμονιά και τη λήθη…
