Ο διεθνούς φήμης Γάλλος ιστορικός Ζακ Λε Γκοφ άφησε χθες την τελευταία του πνοή στο Παρίσι, έπειτα από μακροχρόνια ασθένεια, σε ηλικία 90 ετών.
Από τους κυριότερους εκπροσώπους της σχολής των... Ανάλ, η οποία κατά τη δεκαετία του '30 έφερε επανάσταση στην προσέγγιση της Ιστορίας, ο Λε Γκοφ υπήρξε ο πρώτος που συγκρότησε μια κοινωνική ιστορία της μεσαιωνικής πόλης και συνέβαλε αποφασιστικά στην κατανόηση των μεσαιωνικών νοοτροπιών, αξιοποιώντας την επιστήμη της ανθρωπολογίας και συνδέοντας μεταξύ τους διακριτά ώς τότε πεδία, όπως τη θεολογία με τις εμπορικές και βιομηχανικές δραστηριότητες ή τη λογοτεχνία με τους θρύλους και τις θρησκευτικές τελετουργίες.
Γιος ενός ταπεινής καταγωγής καθηγητή αγγλικών με θητεία στη Σμύρνη, την Αλεξάνδρεια και τη Θεσσαλονίκη και μιας συντηρητικής θρησκευόμενης γυναίκας από την Προβάνς, ο Ζακ Λε Γκοφ γεννήθηκε το 1924 στην Τουλόν και πριν ακόμα ξεκινήσει τις φιλολογικές και ιστορικές σπουδές του στη Σορβόνη, είχε ήδη διαμορφώσει τις πολιτικές αντιλήψεις του. Κάθετα αντίθετος με το καθεστώς του Βισί και μαγνητισμένος από το μαρξισμό, θα ενταχθεί το '58 στους κόλπους του ενιαίου Σοσιαλιστικού Κόμματος, όπου και θα παραμείνει ώς το '62, χρονιά κατά την οποία αναλαμβάνει διευθυντής σπουδών στην Ανωτάτη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών του Παρισιού, παίρνοντας τη σκυτάλη από τον ιδρυτή της, τον κορυφαίο ιστορικό Φερνάν Μπροντέλ.
Εχοντας ζήσει από πρώτο χέρι τόσο τη γαλλική αντίσταση όσο και την κατάληψη της εξουσίας από τους κομμουνιστές στην Τσεχοσλοβακία, ο Λε Γκοφ θεωρούσε τον εαυτό του άνθρωπο της Αριστεράς κι αγωνιζόταν ώς το τέλος για μια ενωμένη, ισχυρή και ανθεκτική Ευρώπη. Σε πρόσφατο μάλιστα άρθρο του στη «Μοντ», το περασμένο φθινόπωρο, είχε εκφράσει ανοιχτά την υποστήριξή του στον βαλλόμενο από παντού Γάλλο πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ, θεωρώντας ότι είναι από τους λίγους ηγέτες που προωθούν σήμερα την ιδέα της ευρωπαϊκής ενοποίησης.
Το πρώτο έργο που δημοσίευσε ο Λε Γκοφ ήταν, το 1957, «Οι διανοούμενοι κατά τον Μεσαίωνα» (εκδ. «Κέδρος») κι έκτοτε ακολούθησαν δεκάδες άλλα, με πιο πρόσφατο το «Ο μεσαίωνας και το χρήμα». Η θεϊκή διάσταση που είχε η οικονομία εκείνη την περίοδο έχει πια εξαλειφθεί τελείως, αλλά σύμφωνα με τον ίδιο, «η έννοια του καλού», που επίσης κυριαρχούσε, θα 'πρεπε να διαδίδεται και σήμερα. «Να τι με εξέπληξε στον Ομπάμα» δήλωνε σε συνέντευξή του το 2010: «Το ότι έθεσε τη χρήση της οικονομίας υπό την κηδεμονία του Καλού. Δεν έγινε βέβαια ένας Φραγκίσκος της Ασίζης, για τον οποίο το μόνο που άξιζε ήταν η πενία, αλλά τοποθετήθηκε εναντίον της παθιασμένης σχέσης με το χρήμα. Πρόκειται για στάση πολύ μεσαιωνική»...
Στα ελληνικά έχουν μεταφραστεί επίσης τα παρακάτω βιβλία του: «Ηρωες και θαυμαστά του Μεσαίωνα» («Κέδρος»), «Το πουγκί και η ζωή» (Κέδρος), «Η ωραιότερη ιστορία του έρωτα» (Κριτική), «Ιστορία και μνήμη» (Νεφέλη), «Η Ευρώπη» (Ελληνικά Γράμματα), «Για έναν άλλο Μεσαίωνα» (Ελληνικά Γράμματα), «Ο πολιτισμός της μεσαιωνικής Δύσης» (Βάνιας), «Η Ευρώπη γεννήθηκε τον Μεσαίωνα;» (Πόλις), καθώς και τα επιμελημένα από τον ίδιο «Η γένεση της σύγχρονης επιστήμης στην Ευρώπη» (Ελληνικά Γράμματα) και «Το έργο της Ιστορίας» (Κέδρος-Ράππα).
Ας σημειωθεί πως ο Λε Γκοφ δεν αδιαφορούσε καθόλου για το πλατύ κοινό. Επί χρόνια διατηρούσε την εκπομπή «Οι Δευτέρες της ιστορίας» στο ραδιοσταθμό France Culture, ενώ υπήρξε και επιστημονικός σύμβουλος του Ζαν-Ζακ Ανό κατά τα γυρίσματα της κινημαγραφικής μεταφοράς του μυθιστορήματος του Εκο, «Το όνομα του ρόδου».
Σ.Π.
πηγη
