Ενταγμένη στο «Έτος El Greco» και στο ευρύτερο ελληνικό πρόγραμμα για την επέτειο των 400 χρόνων από τον θάνατο του μεγάλου καλλιτέχνη, η έκθεση με τίτλο «Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος πριν από τον El Greco»...
διοργανώνεται από το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, από τις 19 Νοεμβρίου του 2014 έως και τον Μάρτιο του 2015.
Η έκθεση εντάσσεται στον άξονα Προτεραιότητας 2 «Αειφόρος Ανάπτυξη και Βελτίωση της Ποιότητας Ζωής» του Ε.Π. «Αττική» του ΕΣΠΑ 2007 - 2013 και συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.
Επιδιώκοντας να φωτίσει το κοινωνικό και καλλιτεχνικό περιβάλλον της Κρήτης του 16ου αιώνα, στο οποίο διαμορφώθηκε η προσωπικότητα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, πριν την αναχώρησή του για τη Βενετία το 1567, και επιχειρώντας να εντάξει τον ίδιο και την πρώιμη καλλιτεχνική του παραγωγή στο περιβάλλον αυτό, η έκθεση περιλαμβάνει περίπου 200 εκθέματα: αντικείμενα καθημερινής ζωής, θρησκευτικά και κοσμικά αντικείμενα, αρχειακές πηγές, χειρόγραφα και έντυπα, εικόνες και πίνακες κρητών και ιταλών ζωγράφων του 16ου αιώνα.
Τα αντικείμενα προέρχονται από τις συλλογές του Βυζαντινού Μουσείου, αλλά, κυρίως, από συλλογές και μουσεία της Ελλάδας, Εφορείες Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, μητροπόλεις, εκκλησίες και μοναστήρια, ενώ σημαντικά έργα θα έρθουν επίσης από την Ιταλία, την Αυστρία και τη Βοσνία - Ερζεγοβίνη. Μάλιστα, πολλά από τα έργα αυτά θα παρουσιαστούν στο κοινό για πρώτη φορά.
Εκτός από τη συγκεκριμένη έκθεση του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου, εκθέσεις για το «Έτος El Greco» θα παρουσιαστούν στο Μουσείο Μπενάκη, στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, στην Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, στο Μουσείο Άλεξ Μυλωνά – Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης.
«Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Κρης εποίησε»
Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, γνωστός, επίσης, με το ισπανικό προσωνύμιο El Greco, δηλαδή ο Έλληνας, γεννήθηκε το 1541, στον Χάνδακα, το σημερινό Ηράκλειο Κρήτης, από γονείς ορθόδοξους και εύπορους. Παράλληλα με τη ζωγραφική, σπούδασε και τα κλασσικά γράμματα. Ήταν ζωγράφος, γλύπτης και αρχιτέκτονας της ισπανικής Αναγέννησης. Έφυγε από την Κρήτη το 1567 και έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του μακριά από την πατρίδα του, δημιουργώντας το κύριο σώμα του έργου του στην Ιταλία και την Ισπανία.
Αρχικά, εκπαιδεύτηκε ως αγιογράφος στην Κρήτη, που αποτελούσε τότε τμήμα της ενετικής επικράτειας και, αργότερα, ταξίδεψε στη Βενετία. Στην Ιταλία, επηρεάστηκε από τους μεγαλύτερους δασκάλους της ιταλικής τέχνης, όπως τον Τιντορέτο και τον Τιτσιάνο, του οποίου υπήρξε μαθητής, υιοθετώντας στοιχεία από τον μανιερισμό. Το 1577, εγκαταστάθηκε στο Τολέδο, όπου έζησε μέχρι το τέλος της ζωής του και ολοκλήρωσε ορισμένα από τα πιο γνωστά έργα του. Πέθανε το 1614, χωρίς να ξαναγυρίσει στην πατρίδα του. Πάντα υπέγραφε τα έργα του στα ελληνικά: «Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Κρης εποίησε».
