Η «γιαγιά της περφόρμανς» Μαρίνα Αμπράμοβιτς, ανέβηκε την Παρασκευή το βράδυ για δύο ώρες στη Σκηνή της Στέγης Γραμμάτων στην Αθήνα, όπου μίλησε για το...
νεοσύστατο ινστιτούτο της στη Νέα Υόρκη, το ΜΑΙ (Ινστιτούτο Μαρίνα Αμπράμοβιτς) ή αλλιώς, αυτό που η ίδια αποκαλεί «άυλη» τέχνη. Γιατί η περφόρμανς, υποστήριξε η Μ. Αμπράμοβιτς, «δεν χρειάζεται χρήματα για να εκτελεστεί, δεν πωλείται στο χρηματιστήριο της τέχνης, δεν είναι π.χ. ένας πίνακας του Φράνσις Μπέικον, ύψους 145 εκ. ευρώ, που σε κάνει να αναρωτιέσαι αν μιλάς για έργο τέχνης ή "μπίζνες". Εξαιτίας αυτού, η υλική τέχνη σε περιόδους κρίσης πέφτει κι ανεβαίνει η μη υλική».
νεοσύστατο ινστιτούτο της στη Νέα Υόρκη, το ΜΑΙ (Ινστιτούτο Μαρίνα Αμπράμοβιτς) ή αλλιώς, αυτό που η ίδια αποκαλεί «άυλη» τέχνη. Γιατί η περφόρμανς, υποστήριξε η Μ. Αμπράμοβιτς, «δεν χρειάζεται χρήματα για να εκτελεστεί, δεν πωλείται στο χρηματιστήριο της τέχνης, δεν είναι π.χ. ένας πίνακας του Φράνσις Μπέικον, ύψους 145 εκ. ευρώ, που σε κάνει να αναρωτιέσαι αν μιλάς για έργο τέχνης ή "μπίζνες". Εξαιτίας αυτού, η υλική τέχνη σε περιόδους κρίσης πέφτει κι ανεβαίνει η μη υλική».
Στο Ινστιτούτο εκπαιδεύονται και καλλιτέχνες σταρ, φίλοι και μαθητές της 67χρονης πλέον, θρυλικής Μαρίνας Αμπράμοβιτς, όπως η Lady Gaga, η οποία έπαιξε σε διαφημιστικό βίντεο επιδεικνύοντας τη μέθοδο Αμπράμοβιτς. «Το συγκεκριμένο διαφημιστικό ανέβηκε στο youtube και είχε 45 εκ. followers στο twιtter. Ο,τιδήποτε κάνει αυτή η κοπέλα έχει οπαδούς» σχολίασε σχετικά η αυτοαποκαλούμενη «γιαγιά της τέχνης της περφόρμανς».
Η φιλοσοφία της Αμπράμοβιτς συνίσταται στη μετάβαση, μέσω της performance art, σε μια μοναδική εμπειρία συναισθηματικής και πνευματικής, υπαρξιακής συνειδητοποίησης, τόσο του καλλιτέχνη όσο και του θεατή. «Ο/Η περφόρμερ» τόνισε η ίδια «δεν λειτουργεί μόνος/η, αλλά με το κοινό και πρέπει να το κερδίσει. Όταν συμβεί αυτό, είναι κάτι μαγικό».
Η διάσημη καλλιτέχνης, σερβικής καταγωγής, από τη δεκαετία του ΄70 έως την αναδρομική της έκθεση προσωπικής περφόρμανς «Η καλλιτέχνις είναι εδώ», στο νεοϋορκέζικο ΜΟΜΑ, το 2010, δεν έπαψε να προκαλεί, να σοκάρει, να συγκινεί με τολμηρό, βίαιο θέαμα, πολύωρης ή και πολύμηνης διάρκειας. Στη μακρά καλλιτεχνική της διαδρομή δεν δίστασε να χτυπήσει με μαχαίρι τα δάχτυλά της, να προκαλέσει τους θεατές της να κάνουν ό,τι ήθελαν στο σώμα της: αν σας έδινα ένα μαχαίρι και σας έλεγα χαράξτε το σώμα μου, θα το κάνατε; Χαράξε με ξυράφι το αστέρι της γιουγκοσλαβικής σημαίας στο σώμα της, βούρτσισε τα μαλλιά της έως ότου πέσουν, ξέπλυνε επί τέσσερις ημέρες, μέσα σε αφόρητη μυρωδιά, έναν λόφο από ματωμένα κόκαλα αγελάδας, καταγγέλοντας την βαρβαρότητα του πολέμου της χώρας της (στο έργο της Balkan Baroque, που βραβεύτηκε στη Μπιενάλε Βενετίας το 1997). Χώρισε από τον σύντροφό της, επίσης καλλιτέχνη, Ουλάι, περπατώντας στο Σινικό Τείχος, βαδίζοντας σε αντίθεση κατεύθυνση ο καθένας, συναντήθηκαν στη μέση και χώρισαν ολοκληρώνοντας τον θρήνο του τέλους με τον αποχαιρετισμό τους - ξεκινώντας από την αρχή πια ο καθένας, άλλους δρόμους. Συγκινητική είναι η στιγμή που την επισκέπτεται, χρόνια μετά στο Moma:
Στη διάρκεια άλλης περφόρμανς της, παρέμεινε νηστική και αμίλητη για μέρες, υπέβαλε τον εαυτό της σε απίστευτες δοκιμασίες γιατί, όπως τόνισε, «ο πόνος σε δυναμώνει, σε απελευθερώνει. Η εξάσκηση του σώματος, η αποτοξίνωση, η καθαρότητα του σώματος, έχει πάνω απ' όλα να κάνει με τη δύναμη της βούλησης».
Στο μυαλό τής Μαρίνας Αμπράμοβιτς προσπάθησαν να μπουν ακόμα και Αμερικανοί και Ρώσοι επιστήμονες. «Είμαι σαν ινδικό χοιρίδιο» ομολόγησε η ίδια γελώντας.
Στο Ινστιτούτο της, εκτός από όπερα, μουσική, χορό, φιλμ, και άλλες -σύμφωνα με τον ορισμό της- «μακράς διάρκειας, μη υλικές τέχνες», έχει θέση και η νευροεπιστήμη, που εξερευνά με ειδικά μηχανήματα, τα αμοιβαία κύματα του εγκεφάλου, σε καλλιτέχνες που κάθονται αντικρυστά, σιωπηλά, σε έναν ολοσκότεινο θάλαμο και κοιτάζονται με ένταση.
Το κτίριο του Ινστιτούτου μοιάζει φουτουριστικό, σχολίασε μεταξύ άλλων, ο συνομιλητής της, Ζβόνιμιρ Ντομπρόβιτς, καλλιτεχνικός διευθυντής της χθεσινής Νύχτας των Περφόρμανς, κατά την οποία έως μεταμεσονυκτίως κατακλύσθηκαν οι όροφοι της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών, στα πλαίσια του Φεστιβάλ Σύγχρονης Ανεξάρτητης Βαλκανικής Σκηνής (5-16/3).
