To σύμπαν καταρρέει, ο πολιτισμός αποσύρεται. Τίποτε πια δεν μένει όρθιο.
Ο «Πολιτισμός: μια κοσμική τραγωδία» του Δημήτρη Δημητριάδη που... παρουσιάζεται -σε πανελλήνια πρώτη- στο Ιδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης από την «bijoux de kant» είναι ένα κείμενο-πρόσχημα. Ενα έσχατο έργο κατάρρευσης και απογύμνωσης. Ενα εγκώμιο στο πένθος για τον νεκρό εαυτό μας.
Ο Γιάννης Σκουρλέτης που σκηνοθέτησε την παράσταση την ενέταξε μέσα σε ένα μετα-πολιτισμικό σύμπαν με το σκεπτικό ότι ο «πολιτισμός που δικαιολογούσε και ερμήνευε, έχει καταρρεύσει. Το ανθρώπινο σώμα περιφέρει τα πάθη του χωρίς κανέναν Θεό δίπλα του. Χωρίς τιμωρία, αλλά και χωρίς επιβράβευση. Στο έσχατο όριο της μοναξιάς ? δηλαδή εκεί που αποχωρεί κάθε ελπίδα και ξεκινά η τραγωδία». Αυτός είναι ο «Πολιτισμός του Δημήτρη Δημητριάδη» σημειώνει ο Γ. Σκουρλέτης.
«Εσχατο ψέλλισμα»
«Μου δόθηκε μια γλώσσα που έπρεπε να επιστρέψω ως διάλυση σωμάτων και έσχατο ψέλλισμα. Λιγότερο σκηνοθέτης και πιο πολύ οδηγός ερειπίων ? έτσι ένιωθα διδάσκοντας αυτήν την κοσμική τραγωδία».
Από τις εκδόσεις poema κυκλοφορεί το βιβλίο με τον ομώνυμο τίτλο, στο πλαίσιο της σειράς «θέατρο» (σύμβουλος έκδοσης Δήμητρα Κονδυλάκη). Στην έκδοση -που πραγματοποιείται εξ αφορμής της παράστασης και διατίθεται στο πωλητήριο του Ιδρύματος Κακογιάννη καθώς και σε επιλεγμένα βιβλιοπωλεία- περιλαμβάνονται, εκτός του θεατρικού έργου, ένα εκτενές εισαγωγικό κείμενο, το σκηνοθετικό σημείωμα, καθώς και εργοβιογραφικά στοιχεία του συγγραφέα.
«Εάν η τραγική Μήδεια, ως μάγισσα και κοινωνός αλχημικών μυστικών, κόρη της Εκάτης, ήταν αγωγός των χθόνιων φυσικών δυνάμεων που, προκειμένου να αποκαταστήσουν την κοσμική ισορροπία, οδηγούν στην αυτοκαταστροφή -γιατί ετούτο είναι ο φόνος των παιδιών της: η μόνη τρυφερότητά της σ' εκείνα απευθύνεται-, η αφοπλισμένη Μήδεια του Δημητριάδη δηλώνει την ήττα της Φύσης, που είναι ήττα της επαφής με ό,τι είν' έξω από εμάς και ταυτόχρονα βαθιά μέσα μας, ήττα της συναίσθησης, ήττα της ανοχής, ήττα εν τέλει του έρωτα, ως μέτρου αλήθειας της ύπαρξης» σημειώνει στην εισαγωγή του βιβλίου η Δήμητρα Κονδυλάκη στο κείμενό της με τίτλο «Αοπλο σήμερα».
Η Μήδεια του Ευριπίδη υπάρχει μόνο ως ανάμνηση, ως θεατρική σύμβαση, ως ποιητική επέμβαση - έτοιμη να ξεσκεπάσει το πρόσχημα. Τα πρόσωπα του «Πολιτισμού» βρίσκονται στο σημείο εκείνο της ανθρώπινης ιστορίας, όπου τίποτε δεν είναι ικανό να τα προστατεύσει από την έκθεση και την ωμότητα ενός προδιαγεγραμμένου και μεγάλου τέλους. Αφοπλισμένοι και μόνοι, σ' ένα απογυμνωμένο και μοναχικό σύμπαν. Σ' αυτόν τον «Πολιτισμό», όλα αρχίζουν και τελειώνουν με τις λέξεις και τα σώματα να έχουν γίνει ένα. Κι αυτό το ένα είναι όλα. Η μουσική είναι του Κώστα Δαλακούρα, η κίνηση του Τάσου Καραχάλιου, το σκηνικό περιβάλλον των Γιάννη Σκουρλέτη, Δήμητρας Λιάκουρα, Περικλή Πραβήτα, Κωνσταντίνου Σκουρλέτη.
Παίζουν: Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, Λένα Δροσάκη, Τάσος Καραχάλιος, Γιώργος Παπαπαύλου, Κρις Ραντάνοφ.
Αντιγόνη Καράλη
(φωτογραφία: Καρυοφυλλιά Καραμπέτη και Γιώργος Παπαπαύλου στην παράσταση «Πολιτισμός: μια κοσμική τραγωδία»)
