ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗΣ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ
Από την Ένωση των Θεάτρων της Ευρώπης, το Διεθνές Ινστιτούτο Θεάτρου και σημαντικά θέατρα του εξωτερικού
Κατά τη διάρκεια του στρογγυλού τραπεζιού που έλαβε χώρα στο ...πλαίσιο του "Διεθνούς Πολιτιστικού Φόρουμ" στις 3 Δεκεμβρίου στην Αγία Πετρούπολη, διευθυντές σημαντικών διεθνών θεάτρων και άλλων οργανισμών, μεταξύ των οποίων και ο Γιάννης Βούρος, Καλλιτεχνικός Διευθυντής του ΚΘΒΕ, συναντήθηκαν για να συζητήσουν την κατάσταση που επικρατεί στις χώρες τους, σχετικά με την υποστήριξη του Θεάτρου και του Πολιτισμού. Η Συνάντηση πραγματοποιήθηκε υπό την προεδρία του Lev Dodin, ενός από τους κορυφαίους διευθυντές θεάτρων στη Ρωσία, διευθυντής του Maly Drama Theatre στην Αγία Πετρούπολη και Επίτιμος Πρόεδρος της «Ένωσης των Θεάτρων της Ευρώπης» (“Union des Théâtres de l´Europe”, UTE).
Τα μέλη της «Ένωσης των Θεάτρων της Ευρώπης» (“Union des Théâtres de l´Europe”, UTE), υποστηριζόμενα από τα Ρωσικά Θέατρα και το Διεθνές Ινστιτούτο Θεάτρου, συνέταξαν μια «Διακήρυξη υπεράσπισης του θεάτρου» βάσει της οποίας ζητούν διακαώς από τους πολιτικούς όλων των χωρών, να βάλουν ένα τέλος στις περικοπές και την σιωπηρή διάλυση των θεατρικών δομών, ως θεμέλιων της υψηλής κουλτούρας, και να προστατεύσουν και να ενδυναμώσουν την πολύτιμη κληρονομιά του Ευρωπαϊκού θεάτρου.
Σύμφωνα με το κείμενο της «Διακήρυξης Υπεράσπισης του Θεάτρου»:
Σήμερα, εν μέσω της οικονομικής κρίσης, τα πνευματικά ζητήματα της κοινωνίας έχουν γίνει εμφανή·ιδιαίτερα τα σοβαρά ζητήματα στη σχέση θεάτρου-κοινωνίας-κράτους που έχουν συσσωρευτεί εδώ και πολλά χρόνια, εκδηλώνονται έντονα. Σήμερα, που η επιθετικότητα, η μισαλλοδοξία και ο θυμός μεταξύ των ανθρώπων είναι διαδεδομένα φαινόμενα (σε όλες τις χώρες της Ευρώπης), το να βρεθεί πνευματική λύση σε αυτά τα προβλήματα, αποτελεί ζωτική ανάγκη, και το θέατρο, ως ένα μέσω γνωριμίας και επικοινωνίας με το πλατύ κοινό, μπορεί να προτείνει λύσεις ή τουλάχιστον να μας επιτρέψει να αντιληφθούμε το εύρος τους.
Η πνευματική σημασία του θεάτρου, ως τρόπου έκφρασης και ζύμωσης των κοινωνικών και ατομικών ζητημάτων είναι αναμφίβολη. Το θέατρο είναι ένα όργανο αντιμετώπισης του ανθρώπινου πόνου× συνοψίζει αυτόν τον πόνο και προτείνει την θεραπεία του, μέσω της κάθαρσης. Το θέατρο δεν προσφέρει προκατασκευασμένες λύσεις για τα προβλήματα της κοινωνίας, αλλά διευκολύνει τον διάλογο πάνω σε αυτά τα προβλήματα. Το θέατρο θέτει ερωτήματα και κάνει την κοινωνία και το άτομο να τα αντιληφθεί, όχι μόνο με τη λογική αλλά και με συναισθηματικά μέσα. Το θέατρο βοηθά το κοινό να αντιληφθεί τα προβλήματα με μεγαλύτερη οξυδέρκεια, παρουσιάζοντας εναλλακτικές οδούς ή ακόμη και ουτοπίες, συνεπώς προκαλεί τη συζήτηση και τη συνείδηση στις ιδανικές τους εκφάνσεις, χωρίς δίκες, προκαταλήψεις, ταμπού και πογκρόμ.
Το θέατρο βοηθά στην πνευματική ανάπτυξη της κοινωνίας. Η πνευματική ανάπτυξη της κοινωνίας αποτελεί τη βάση της επιτυχούς οικονομικής και πολιτικής της γενικότερης ανάπτυξης. Αυτός είναι ο λόγος που η σύγχρονη Ευρώπη θα πρέπει να διασφαλίσει την επαρκή υποστήριξη του θεάτρου.
Προς το παρόν, η οικονομική υποστήριξη των θεάτρων μειώνεται κάθε χρόνο, και στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες (ιδιαίτερα σε αυτές με τις αναπτυσσόμενες οικονομίες) δεν αρκεί ως αφετηρία. Είναι κρίσιμο ζήτημα να διασφαλιστεί η μεγαλύτερη προσοχή των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, καθώς και η μεγαλύτερη προσοχή από τους δημόσιους και τους κυβερνητικούς οργανισμούς. Τα οικονομικά προβλήματα δεν θα πρέπει να μεταβιβαστούν και να πλήξουν τον πολιτισμό και τις τέχνες, και ιδιαίτερα το θέατρο, που είναι μια ομαδική και κοπιαστική μορφή τέχνης, και εξ ορισμού δεν μπορεί να είναι αυτοσυντηρούμενο.
Είναι εξαιρετικά σημαντικό για τις κυβερνητικές δομές, τις ιδιωτικές επιχειρήσεις και τα μέσα να συνειδητοποιήσουν πως αυτό που βιώνει το κοινό 500 ατόμων σε μια θεατρική παράσταση, ξεπερνά σε ποιότητα και σε διάρκεια συναισθηματικής αντίδρασης αυτό που βιώνεται από 10.000 θεατές σε ένα στάδιο. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να φροντίσουν για τις θεατρικές υποδομές και την οικονομική επιβίωση του θεάτρου, διασφαλίζοντας τις αναγκαίες συνθήκες για τη δημιουργία τέχνης υψηλής ποιότητας. Ενώ παράλληλα, το κράτος θα πρέπει να αποφεύγει να επεμβαίνει στο καλλιτεχνικό περιεχόμενο.
Το θέατρο ως θεματική, θα πρέπει να επανεισαχθεί στην δημόσια ζωή και στα νέα μέσα·στην εποχή μας, το θέατρο έχει σχεδόν εξαιρεθεί από την δημόσια σφαίρα και τον διάλογο στα μέσα. Όλοι εμείς, οι Ευρωπαίοι, παίρνουμε παράδειγμα από τον Ελληνικό πολιτισμό, όπου όλα τα κρίσιμα ανθρώπινα και δημόσια διλήμματα διατυπώνονταν και συζητούνταν πάνω στη θεατρική σκηνή.
Η ιστορία του ευρωπαϊκού θεάτρου ανέκαθεν συμβάδιζε με την ιστορία της ίδιας της Ευρώπης, την ιστορία του διαφωτισμού, της προόδου και των πιο σημαντικών κοινωνικών αλλαγών και επινοήσεων. Καθ' όλη την διάρκεια της ιστορίας των ανθρώπινων κοινωνιών, το θέατρο αποτέλεσε τον καθρέφτη μέσα από τον οποίο το ανθρώπινο ον καθρεφτιζόταν, όχι μόνο με όλα τα ελαττώματα και τις αδυναμίες του, αλλά και με όλες τις δυνατότητές του. Το θέατρο δήλωνε στην κοινωνία και το άτομο, πως αν και προς το παρόν είναι ένα φριχτό και ατελές ον, μπορεί και πρέπει να βελτιωθεί. Για πολλούς αιώνες, το θέατρο καλυτέρευε τις ευρωπαϊκές κοινωνίες και τους ανθρώπους. Τους έκανε πιο ευγενείς, πιο επιεικείς, πιο σεμνούς, πιο ελεύθερους, πιο ευφυείς, πιο γενναιόδωρους, πιο ηθικούς.
Σήμερα, είναι η σειρά της κοινωνίας να βοηθήσει το θέατρο, και να το βοηθήσει όχι απλώς μόλις για να επιβιώνει, αλλά για να ξανακερδίσει την προηγούμενη σημασία του, κάτι που θα είχε σαν αποτέλεσμα να ξανακερδίσει το θέατρο την ικανότητά του να βοηθήσει με τη σειρά του την κοινωνία. Εάν θέλουμε να παραμείνουμε άνθρωποι και Ευρωπαίοι, θα πρέπει να διασώσουμε το ευρωπαϊκό θέατρο και να το επαναφέρουμε στην ανάλογη καλλιτεχνική και εξέχουσα κοινωνική θέση που του αρμόζει. Το θέατρο εκπέμπει σήμερα SOS!
Lev Dodin (Καλλιτεχνικός Διευθυντής, Maly Drama Theatre – Θέατρο της Ευρώπης, Αγία Πετρούπολη, Ρωσία, και Επίτιμος Πρόεδρος της "Ένωσης των Θεάτρων της Ευρώπης" (“Union des Théâtres de l´Europe”, UTE [ΕΘΕ])
Ilan Ronen (Καλλιτεχνικός Διευθυντής, Εθνικό Θέατρο Habima, Τελ Αβίβ, Ισραήλ, και πρόεδρος της ΕΘΕ)
Anna Badora (Γενική Διευθύντρια, Schauspielhaus Graz, Αυστρία, και Αντιπρόεδρος της ΕΘΕ)
Michal Dočekal (Καλλιτεχνικός Διευθυντής Θεάτρου, Εθνικό Θέατρο της Πράγας, Δημοκρατία της Τσεχίας, και ταμίας της ΕΘΕ)
Σωτήρης Χατζάκης (Καλλιτεχνικός Διευθυντής, Εθνικό Θέατρο, Αθήνα, Ελλάδα, και μέλος του συμβουλίου της ΕΘΕ)
Jan Hein (Επικεφαλής Δραματουργός, Staatsschauspiel Stuttgart, Στουτγκάρδη, Γερμανία, και μέλος του συμβουλίου της ΕΘΕ)
Hanne Tømta (Καλλιτεχνική Διευθύντρια, Nationaltheatret, Όσλο, Νορβηγία)
Γιάννης Βούρος (Καλλιτεχνικός Διευθυντής, Κρατικό Θέατρο ΚΘΒΕ, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα)
Tamara Vučković-Manojlović (Διευθύντρια, Yugoslav Drama Theatre, Βελιγράδι, Σερβία)
Francisca Carneiro Fernandes (Πρόεδρος Δ.Σ. – Teatro Nacional Sao Joao, Πόρτο, Πορτογαλία)
David Volfovsky (Διοικητικός Διευθυντής, Maly Drama Theatre – Θέατρο της Ευρώπης, Αγία Πετρούπολη, Ρωσία)
Thomas Gunnerud (Διευθύνων Σύμβουλος, Nationaltheatret, Όσλο, Νορβηγία)
Gorčin Stojanović (Καλλιτεχνικός Διευθυντής, Yugoslav Drama Theatre, Βελιγράδι, Σερβία)
Margarita Mladenova (Διευθύντρια, Sfumato Laboratory, Σόφια, Βουλγαρία)
Tamara Mikhailova (Γενική Διευθύντρια, Maly Theatre, Μόσχα, Ρωσία)
Thomas Engel (Διευθυντής, International Theatre Institute Centre Germany, Βερολίνο, Γερμανία)
Kateřina Kalistová (Αντιπρόεδρος Ραδιοτηλεοπτικού Συμβουλίου της Τσεχίας, Πράγα, Δημοκρατία της Τσεχίας)
Ivan Dobchev (Καλλιτεχνικός Διευθυντής, Sfumato Laboratory, Σόφια, Βουλγαρία)
Alessandro Martinez (Διευθυντής, Ευρωπαϊκό Βραβείο Θεάτρου, Ιταλία)
Valery Fokin (Καλλιτεχνικός Διευθυντής, Alexandrinsky Theatre, Αγία Πετρούπολη, Ρωσία)
Ruth Heynen (Διευθύντρια, Ένωση των Θεάτρων της Ευρώπης, Union des Théâtres de l’Europe, Bobigny, Γαλλία)
