Κακουριώτης Σ.
Καθημερινά αντικείμενα, κατασκευές που εκπέμπουν τον ήχο του δρόμου, ανθρώπινα σώματα, πλάι σε περισσότερο "συμβατικά" έργα ζωγραφικής, κολάζ, βίντεο κ.λπ., συνθέτουν τη μεγάλη αναδρομική έκθεση που το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης αφιερώνει στον Δημήτρη Αληθεινό, η οποία εγκαινιάστηκε χθες.
Εικαστικός καλλιτέχνης που ξεκίνησε ...τη δραστηριότητά του τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του '70, μέσα στο ασφυκτικό κλίμα καταπίεσης της δικτατορίας, αλλά και κοινωνικο-πολιτικού αναβρασμού. Το έργο του συνδέθηκε με την πρωτοπορία και τη ριζοσπαστικότητα, τη διαμαρτυρία και την «αντι-τέχνη», θέτοντας ερωτήματα για τον ρόλο του καλλιτεχνικού έργου σε περιόδους αμφισβήτησης. Αργότερα, στην Ευρώπη, με τις εφήμερες παρεμβάσεις του στον δημόσιο χώρο προσέγγισε το μοντερνιστικό αίτημα της σύζευξης τέχνης και ζωής.
Περισσότερα από 100 έργα απ' όλες τις δημιουργικές περιόδους του εκτίθενται από χθες και μέχρι τις 10 Μαρτίου στο ΕΜΣΤ. Μιλώντας ο ίδιος στους δημοσιογράφους στάθηκε στο πρώτο τμήμα της, όπου εκτίθενται έργα της περιόδου της δικτατορίας: Ένα γυναικείο γύψινο ομοίωμα, δεμένο χειροπόδαρα και πεσμένο στο έδαφος, με τον ανακριτικό προβολέα από πάνω του. Ζεμπίλια, γεμάτα μπουκάλια με στουπί ή κυβόλιθους, ένας μικρός τηλεοπτικός δέκτης γεμάτος νερό όπου δημιουργούνται μπουρμπουλήθρες, η φιγούρα ενός ιερέα σχηματισμένη από δεκάρες... Έργα με προφανές μήνυμα, άμεσα συνδεδεμένο με την εποχή τους, για τα οποία ο Δ. Αληθεινός είπε: "Είχα πάντα αντίθεση με κάθε εξουσία, δεν ήθελα ούτε να εξουσιάζω ούτε να εξουσιάζομαι..."
Σε αυτό το τμήμα της έκθεσης εντάσσεται και το Συμβάν, που πρωτοπαρουσιάστηκε το 1973 στο Πνευματικό - Καλλιτεχνικό Κέντρο Ώρα του Ασαντούρ Μπαχαριάν, τρία λευκά κουτιά - κελιά από τα οποία εξείχαν ζωντανά ανθρώπινα μέλη που κινούνταν, ενώ σε ένα τέταρτο κουτί έσταζε οξύ πάνω σε ένα κομμάτι μέταλλο.
Η αναζήτηση των ορίων της ζωγραφικής γλώσσας είναι φανερή και σε μια σειρά μελετών για το χρώμα που παρουσιάζονται σε άλλο τμήμα της έκθεσης, στη σύνθεση κολάζ με κομμάτια από αφίσες, με θρησκευτικές εικόνες ή "ανδρικά" περιοδικά. Όπως είπε και ο ίδιος, "κάθε επαναστατική ιδέα πρέπει να έχει και μια επαναστατική καλλιτεχνική γλώσσα".
Η μεγαλύτερη αίθουσα της έκθεσης είναι αφιερωμένος στις Κατακρύψεις, μια ιδέα που, όπως μας είπε ο Δ. Αληθεινός, πρωτοεφαρμόστηκε το 1981 στο Φεστιβάλ "Αυγής" - "Θούριου" στη Θεσσαλονίκη. "Η τέχνη αποτελεί την πανανθρώπινη μνήμη. Αν μείνει κάτι από το είδος μας, αυτό θα είναι η τέχνη. Μπροστά στον κίνδυνο πυρηνικού αφανισμού που διέτρεχε τότε η ανθρωπότητα με τον ανταγωνισμό των δύο υπερδυνάμεων, άρχισα να κρύβω σε διάφορα σημεία έργα μου. Έτσι άρχισαν οι Κατακρύψεις". Σήμερα, έπειτα από 176 "κατακρύψεις" σε διάφορα σημεία του πλανήτη, που έχουν εξελιχθεί σε μια διαπολιτισμική αναζήτηση που προτείνει τη διάσωση της πολιτισμικής πολυφωνίας, ο καλλιτέχνης μπορεί να σημαδεύει τον παγκόσμιο χάρτη (που δεσπόζει στην αίθουσα) με μια σειρά σημεία-ωάρια, που σηματοδοτούν τους χώρους, αλλά και την ελπίδα της γέννησης του καινούργιου. "Όταν περάσει ο κίνδυνος για το είδος μας, τότε θα σταματήσω να κρύβω τα έργα μου", λέει. Η αθέατη ενότητα των Κατακρύψεωνοπτικοποιείται με μια εντυπωσιακή επιδαπέδια εγκατάσταση που αποτελείται από περισσότερα από 2.000 ρολόγια τοίχου σκεπασμένα από διαφορετικού χρώματος χώμα.
